Prawdopodobieństwo jako instrument retoryczny

Choć prawdopodobieństwa łączymy dziś przede wszystkim ze statystyką i matematyką, to termin ten sięga także obszaru mniej wymiernego – wiary, zaufania, przesądów czy przekonań. W serii Monografie FNP ukazała się praca, która poświęcona jest temu drugiemu rodzajowi prawdopodobieństwa. Jej autor - dr. hab. Marek Hermann - był gościem audycji.

Dla starożytnych teoretyków sztuki wymowy prawdopodobieństwo było jednym z ważniejszych instrumentów retorycznych

Foto: Lightspring/Shutterstock

"Prawdopodobieństwo w retoryce antycznej" to rozprawa o kilku odmianach tego typu argumentacji. Dla starożytnych teoretyków sztuki wymowy prawdopodobieństwo było jednym z ważniejszych instrumentów retorycznych. Pojęcie prawdopodobieństwa występowało już w mowach bohaterów Homeryckich. Posługiwali się nim pierwsi sycylijscy przedstawiciele retoryki, Koraks i Tejzjasz, uchodzący za jego wynalazców. Korzystał z niego także Gorgiasz, który rozkochał Ateńczyków w sztuce wymowy. Antyfont, specjalista od mów w procesach o morderstwa, uznawał prawdopodobieństwo za podstawowy instrument sztuki retorycznej.

Zainteresowanie, jakie wzbudzało prawdopodobieństwo wśród greckich teoretyków sztuki wymowy, wynikało z przeświadczenia, że mówienie prawdy nie zawsze jest korzystne i przekonujące. Stąd odwoływanie się do innego rodzaju technik.

Jak starożytni, a także współcześni adepci retoryki posługują się prawdopodobieństwem, jak wykorzystują je w sztuce agumentacji - o tym w rozmowie z autorem książki "Prawdopodobieństwo w retoryce antycznej". Dr hab. Marek Hermann jest filologiem klasycznym, wykładowcą języka łacińskiego i literatury antycznej. Pracuje w Jagiellońskim Centrum Językowym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Posłuchaj

29:50 Skarbiec nauki polskiej 17.08.2022.mp3 Prawdopodobieństwo jako instrument retoryczny (Skarbiec Nauki Polskiej/Dwójka)

***

Tytuł audycji: Skarbiec Nauki Polskiej

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka

Data emisji: 17.08.2022

Godzina emisji: 20.30