Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Czym jest prawda?

7 grudnia na Zamku Królewskim w Warszawie zostały wręczone - po raz trzydziesty - Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, które cieszą się opinią najważniejszego wyróżnienia naukowego w Polsce. Laureatami zostało czworo wybitnych uczonych z czterech obszarów badawczych. W Dwójce spotkaliśmy się ze zdobywcą tego lauru z zakresu nauk humanistycznych i społecznych - prof. Cezarym Cieślińskim - logikiem i filozofem z Wydziału Filozofii UW.

Prof. Cezary Cieśliński należy do światowej czołówki specjalistów w zakresie badań nad teorią prawdy. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej doceniła go za rozwiązanie kluczowych problemów tzw. deflacjonistycznej teorii prawdy.

Foto: PAP/Piotr Nowak

Prof. Cezary Cieśliński należy do światowej czołówki specjalistów w zakresie badań nad teorią prawdy. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej doceniła go za rozwiązanie kluczowych problemów tzw. deflacjonistycznej teorii prawdy, której zwolennicy opowiadają się przeciwko mnogości najróżniejszych definicji tego pojęcia.

Ustaleniem definicji prawdy filozofowie zajmowali się od czasów starożytności. Twórcą klasycznego ujęcia był Arystoteles, według którego prawda to zgodność treści sądu z rzeczywistym stanem rzeczy. Do tej pory scharakteryzowanie pojęcia prawdy nastręcza wiele trudności, a przez wieki powstało wiele jej definicji.

Prof. Cezary Cieśliński w swoich pracach nawiązuje do tradycji lwowsko-warszawskiej szkoły logiki i filozofii, której początki sięgają końca XIX wieku. Do jej przedstawicieli należy też logik, matematyk i filozof prof. Alfred Tarski, który dążył do stworzenia formalnie precyzyjnego pojęcia prawdy. Określił ją jako pewną cechę zdań logicznych. To umożliwiło rozwój badań nad m.in. logiką i filozofią matematyki.

Podążający za jego poglądami zwolennicy deflacjonistycznej teorii prawdy (do których należy prof. Cieśliński) uważają, że najrozmaitsze koncepcje prawdy, zarówno dawne, jak i bardziej współczesne, różnią się jedynie detalami, które są tylko niepotrzebnym uzupełnieniem pojęcia prawdy. Wobec tego, z tak mnogich teorii można - ich zdaniem - "spuścić powietrze", odejmując kolejne zbędne elementy. Pozbawione tych nadmiarowych szczegółów teorie będą spełniały kryteria prawdy opisane przez wspomnianego wyżej prof. Alfreda Tarskiego. W języku angielskim można opisać ten proces jako "deflation", skąd już prosta droga do polskiego "deflacjonizmu".

Posłuchaj

27:10 Skarbiec Nauki Polskiej Dwójka 15 grudzień 2021 21_30_07.mp3 Rozmowa z prof. Cezarym Cieślińskim ,logikiem i filozofem o badaniach nad teorią prawdy (Skarbiec Nauki Polskiej/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Skarbiec Nauki Polskiej

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka

Gość: prof. Cezary Cieśliński (logik, filozof z Wydziału Filozofii UW)

Data emisji: 15.12.2021

Godzina emisji: 21.30