PNEUMA – REALNOŚĆ POSZERZONA // powietrze / przestrzeń / czas / materia / natura / witalność / mistyka ciała / świat ożywiony / sztuczna inteligencja / niesamowitość / sacrum modern? / paradoks i kontestacja // teatr muzyczny i teatr dźwięku / rytuały i celebracje / opery i post-opery / koncerty / improwizacje / performance / intermedia / instalacje / działania w otwartej przestrzeni / spotkania / warsztaty kompozytorskie // ponad 50 festiwalowych wydarzeń / 19 prawykonań / 17 kompozytorek i kompozytorów po raz pierwszy na „Jesieni” // kompozytorki szwajcarskie i islandzkie / Marco Blaauw / Mario Caroli / Arne Deforce / Joanna Freszel / Łukasz Długosz / Zygmunt Krauze / Marcin Zdunik / IRCAM / Basel Sinfonietta / SCENATET / Plus-Minus Ensemble / 4 orkiestry / 2 chóry / 4 zespoły / kilkunastu solistów // Warszawska Jesień Klubowo / Mała Warszawska Jesień / radio festiwalowe / 10 miejsc wydarzeń / wydarzenia towarzyszące.
Termin „pneuma” ma kilka znaczeń. Najbliższe muzyce to konotacje z powietrzem i jego poruszeniami, otwierającymi nas na wiele symboli
i metafor, jak: tchnienie, ruah, wiatr dziejów i historii. Powietrze to ośrodek dźwięku, w którym rodzi się on i przenosi. W czasie festiwalu pojawi się wiele muzyki „z powietrza”. Zarówno z racji na powietrzne źródła dźwięku jak i powietrzne, przestrzenne i naturalistyczne konotacje. Ale powietrze to też „ośrodek ducha”, tej sfery naszego życia, która dąży do uchwycenia świata jako całości spójnej i sensownej.
W sposób szczególny zaprosimy na wydarzenia i wykonania: Thinking Things, czyli „teatr robotyczny” Georges’a Aperghisa, kompozytora zafascynowanego tematem sztucznej inteligencji, w wykonaniu IRCAM, 13 Music Theatre Pieces Tronda Reinholdtsena, Credopol Jacka Sotomskiego, Gaze for Gaze Nielsa Rønsholdta, wykonane przez duńską grupę SCENATET i chór VRC. Jednym z wyrazistych wątków festiwalu będzie twórczość kompozytorek: szwajcarskich – Cécile Marti i Kathariny Rosenberger oraz islandzkich – Thurídur Jónsdóttir i Báry Gísladóttir.
Obok festiwalowego pasma głównego odbędą się wydarzenia „Warszawskiej Jesieni Klubowo”, goszczącej w Instytucie Teatralnym, który stanie się na czas festiwalu miejscem codziennych spotkań festiwalowej publiczności. W ramach „Małej Warszawskiej Jesieni” zaprezentujemy: performance, instalację – działania w przestrzeni Parku Rzeźby w Królikarni, koncert na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina i spacer muzyczny po Muzeum Warszawy. Do Austriackiego Forum Kultury zapraszamy na spotkania z artystami – bohaterami wydarzeń „Warszawskiej Jesieni” oraz warsztaty dla młodych kompozytorów organizowane we współpracy z Kołem Młodych przy Związku Kompozytorów Polskich. Każdego festiwalowego dnia będzie można posłuchać audycji „Festiwalowego Radia Internetowego” prowadzonego przez Monikę Pasiecznik i Tomasza Biernackiego. Będzie też pasmo licznych wydarzeń towarzyszących.
W paśmie głównym festiwalu będą miały miejsce prawykonania 11 utworów: Moniki Dalach, Magdaleny Długosz, Pawła Hendricha, Zygmunta Krauzego, Cécile Marti, Adriana Mocanu, Piotra Roemera, Agnieszki Stulgińskiej, Piotra Tabakiernika, Tadeusza Wieleckiego i Sławomira Wojciechowskiego.
Po raz pierwszy zabrzmi na festiwalu muzyka: Paula Craenena, Moniki Dalach, Cathy van Eck, Báry Gísladóttir, Thurídur Jónsdóttir, Steffena Krebbera, Thomasa Lehna, Simona Løfflera, Cécile Marti, Cassandry Miller, Adriána Mocanu, Dariusza Przybylskiego, Jerzego Rogiewicza, Kathariny Rosenberger, Tomasza Skweresa, Agnieszki Stulgińskiej i Zacha Thomasa.
Wystąpią między innymi:
dyrygenci: Wilson Hermanto, Ryan Bancroft, Baldur Brönnimann, Szymon Bywalec, Anna Szostak, Rüdiger Bohn i Maciej Koczur;
zespoły: IRCAM, Plus-Minus Ensemble, SCENATET i Kompopolex; orkiestry: Filharmonii Narodowej, Basel Sinfonietta, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach i European Workshop for Contemporary Music;
chóry: Camerata Silesia, VRC
soliści: Mario Caroli – flet, Zygmunt Krauze – fortepian wraz z perkusistami grającymi na VEME – wielkich rozmiarów metalofonach, Łukasz Długosz – flet, Arne Deforce – wiolonczela, Marco Blaauw – trąbka, Marcin Zdunik – wiolonczela, Jerzy Rogiewicz – perkusja, Thomas Lehn – syntezatory i Dominik Strycharski – flety, Joanna Freszel – śpiew, Tomasz Skweres – wiolonczela, Katarzyna Gacek-Duda – flety oraz Dariusz Przybylski – organy i portatyw.
62. „Warszawska Jesień” to ponad 50 festiwalowych wydarzeń, 32 w paśmie głównym, 2 w ramach „Warszawskiej Jesieni Klubowo”, 7 – „Małej Warszawskiej Jesieni” oraz kilkanaście wydarzeń towarzyszących.
Festiwal zagości w 10 miejscach: Filharmonii Narodowej, Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, ATM Studio, Teatrze IMKA, Nowym Teatrze, Instytucie Teatralnym, Austriackim Forum Kultury, Parku Rzeźby w Królikarni oraz Muzeum Warszawy.
Tegoroczna „Warszawska Jesień” zamyka swoisty tryptyk idei, którymi inspirowane były programy festiwali w latach 2017–2019. Dla przypomnienia: 2017 – „Trans/awangardy” – o radykalizmie muzycznym i awangardach z ich postulatami społecznymi, 2018 – „Res Publica” – o różnych aspektach tożsamości kształtujących świadomość, wśród nich także narodowej i społecznej, 2019 – „Pneuma” – o dociekaniu natury nieokreślonego.
Warszawska Jesień – Konteksty
Konteksty
Pasmo spotkań, filmów, rejestracji koncertów i spektakli. Sposobność do codziennego pobycia z Jesienią i jej zapisem. Twórcy i ich muzyka – w kolejności wydarzeń:
Zygmunta Krauzego, Aleksandra Nowaka, Agaty Zubel, Andrzeja Krzanowskiego, Tomasza Sikorskiego, Marcina Bortnowskiego, Cezarego Duchnowskiego, Adama Falkiewicza, Aleksandry Gryki, Pawła Mykietyna, Michała Talma-Sutta, Ewy Trębacz, Pawła Szymańskiego, Eugeniusza Rudnika, Andrzeja Markowskiego, Bogusława Schaeffera,
Krzysztofa Pendereckiego z Lionelem Marchettim, Roberta Piotrowicza i Martijna Paddinga.
PROGRAM / Instytut Teatralny
21 września / sobota / 16:00
Droga między nutami (projekcja filmu o Zygmuncie Krauzem)
22 września / niedziela / 14:00 - 18:00
Posłuchaj. Obejrzyj. Zapytaj
(maraton filmowy połączony ze spotkaniami z twórcami)
Część I / 14:00
Aleksander Nowak Ahat ilī. Siostra bogów (premierowy pokaz fragmentów opery)
Spotkanie z Aleksandrem Nowakiem
Operacja opera (premierowy pokaz filmu dokumentalnego o Aleksandrze
Nowaku)
Część II / 15:20
Agata Zubel Bildbeschreibung (premierowy pokaz fragmentu opery)
Spotkanie z Agatą Zubel
Słowa jak dźwięki (premierowy pokaz filmu dokumentalnego o Agacie Zubel)
Część III / 16:40
Andrzej Krzanowski Audycja V (premierowy pokaz fragmentu metaopery)
Spotkanie z Janem Sosińskim, Andrzejem Kosowskim, Piotrem Koprem i Grzegorzem Marteckim
Przerwana podróż (premierowy pokaz filmu dokumentalnego o Andrzeju
Krzanowskim)
23 września / poniedziałek / 16:00
Holzwege (projekcja filmu projekcja filmu z rejestracją spektaklu o postaci i twórczości Tomasza Sikorskiego w reżyserii Tomasza Cyza)
24 września / wtorek / 16:00
Warszawska Jesień – nowa generacja (pokaz rejestracji koncertu)
26 września / czwartek / 16:00
PNEUMA: Studio Eksperymentalne Polskiego Radia
(prezentacja filmów i nagrań)
27 września / piątek / 16:00
Opera dla Głuchych ** (projekcja oraz spotkanie z twórcami filmu na podstawie spektaklu
w reżyserii Wojtka Zrałka-Kossakowskiego z muzyką Roberta Piotrowicza)
28 września / sobota / 16:00
Martijn Padding Wytatuowane języki (pokaz rejestracji opery multimedialnej)
„Mała Warszawska Jesień” - dziewiąta odsłona
Mała Warszawska Jesień 2019 roku jak co roku zagości w Parku Rzeźby w Królikarni, gdzie w swobodnej atmosferze publiczność będzie uczestniczyć w plenerowym, muzycznym performansie oraz odwiedzi instalację dźwiękową. Na koncert zaprosimy do Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, a do Muzeum Warszawy na muzyczny spacer wśród zgromadzonych tam zabytków i pamiątek. Mała WJ inspirowana „dużą” Warszawską Jesienią poszuka tajemnicy dźwięku w powietrzu.
Instalacja Pneumatofony będzie okazją do zbadania jak działają instrumenty miechowe i stroikowe. Żeby się o tym przekonać, trzeba będzie odnaleźć w grocie pod pałacem trzy tajemnicze, geometryczne obiekty i wtłoczyć do nich powietrze... a one rozwiną się i zagrają na stroikach.
W parku w Królikarni zgromadzimy się też, aby w czasie muzycznego performansu doświadczyć powietrznej ewolucji zrodzonej z tchnienia. Przejdziemy przez dźwiękową czasoprzestrzeń od narodzin po przemijanie, po drodze doświadczymy rozpadu i odrodzenia nowego świata. Zanurzeni w dźwiękach fletów, grzechotek, bębnów, elektronicznej smudze spowijającej instrumenty, odkryjemy tajemnicę tchnienia.
Skoro frapuje nas powietrzność muzyki, muszą zabrzmieć organy. W jednej z sal Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie drzemie samotnie ten niezwykły, olbrzymi instrument. Obudzimy go wraz z akordeonem i skrzypcami w towarzystwie kompozytorów, takich jak Jerzy Bauer, Andrzej Krzanowski, György Ligeti i Dariusz Przybylski, a on przemówi do nas całym spektrum barw i faktur.
W tym roku zagościmy również w Muzeum Warszawy. Zabierzemy publiczność na spacer W poszukiwaniu Rzeczydźwięku. Muzeum to miejsce niezwykłe, pełne historii opowiedzianej przez obiekty sztuki, ale też bardzo osobiste pamiątki warszawiaków, zgromadzone w licznych gabinetach. Jest pełne emocji wiążących się z dziejami Warszawy, ale też „małymi historiami”. Chcielibyśmy usłyszeć wspólnie z publicznością jak brzmi muzeum, co ma nam do opowiedzenia? Przewodnikami będzie dwójka szalonych poszukiwaczy: Pani Niebogłos (sopran) i Pan Dźwiękostrzał (wiolonczela), którzy potrafią wydobyć z rzeczy ich największy skarb - zaklęte w nich wspomnienia i melodię, by podzielić się nimi z publicznością.
Paulina Celińska
Kuratorka Małej Warszawskiej Jesieni
Program:
20 września, piątek –29 września, niedziela
10:00–18:00, Królikarnia
Krzysztof Cybulski
„Pneumatofony” **
instalacja interaktywna, zamówienie Warszawskiej Jesieni
Wernisaż instalacji: 20 września, piątek, 17:00
Wstęp wolny
21 września, sobota
11:00 i 16:00, Królikarnia
Katarzyna Gacek-Duda scenariusz, flety świata, głos
Rafał Rudawski aranżacja, elektronika
Patryk Zakrzewski perkaszyny etniczne, elektronika
Katarzyna Gacek-Duda, Rafał Rudawski (współpraca)
„Tchnienie” **
performans muzyczny, zamówienie Warszawskiej Jesieni
Wstęp wolny
22 września, niedziela
11:00 i 16:00, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Sala Organowa im. Bronisława Rutkowskiego
Dariusz Przybylski organy
Duo Karolina Mikołajczyk & Iwo Jedynecki
„O! Gramy organy!”
György Ligeti, „Volumina” (fragmenty)
Jerzy Bauer, „Pentatonium”
Andrzej Krzanowski, „Relief II”
Dariusz Przybylski, improwizacja organowa
Bilety: 15 złotych
28 września, sobota
11:00 i 16:00, Muzeum Warszawy
Joanna Freszel, sopran
Tomasz Skweres, wiolonczela
Małgorzata Kazińska, scenariusz
Melania Muras, scenografia
Małgorzata Kazińska, Tomasz Skweres
„W poszukiwaniu Rzeczydźwięku” **
spacer muzyczny, zamówienie Warszawskiej Jesieni i Stowarzyszenia Autorów ZAiKS
Bilety: 15 złotych
Partnerzy:
Muzeum Warszawy, Królikarnia
Partnerzy medialni:
Polskie Radio Dzieciom, CzasDzieci.pl, Presto Junior, Qlturka.pl, Glissando
** prawykonanie
* pierwsze wykonanie w Polsce
Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie.
WARSZAWSKA JESIEŃ KLUBOWO 2019
Warszawska Jesień Klubowo już po raz czwarty, począwszy od 59 edycji festiwalu, gości jako istotny nurt, prezentujący odrębne zjawisko w muzyce. W tym roku, w ramach 62 edycji, koncerty z tego nurtu odbędą się w Instytucie Teatralnym, który stanie się na czas festiwalu miejscem codziennych spotkań festiwalowej publiczności. W ramach tegorocznej Warszawskiej Jesieni Klubowo odbędą się dwa wydarzenia, zaplanowane w godzinach późnowieczornych i nocnych:
21 września, sobota
22:30, Instytut Teatralny
Thomas Lehn syntezatory
Jerzy Rogiewicz perkusja
Thomas Lehn Ruptures**
Jerzy Rogiewicz Rytmy egzotyczne**
Improwizacje Thomasa Lehna wyzwalane z klawiatur i komputera. Erudycyjne modernistyczne „uzbrojenie” dźwiękowe. Forma, której dalszego ciągu nie przewidzisz. Zwrot może nastąpić w każdej chwili, ale nie musi. Muzyka jak haust wolności.
Jerzy Rogiewicz ekspedycje przez zakola formy. Dygresja, aluzja, ale azymut drogi jest niezmienny. Żywiołowość połączona z architekturą, autorska prawda z wirtuozerią, intensywność z delikatnością. Bogactwo jednej perkusji.
27 września, piątek
22:30, Instytut Teatralny
Dominik Strycharski flety proste i elektronika
Edgars Rubenis elektronika
Dominik Strycharski Flauto Dolce Techno**
Kontrast pomiędzy „ludzkimi” fletami prostymi a maszynami elektronicznymi z loopami, warstwami i samplami. Tak działa zasadniczy „napęd” tej muzyki. Z dźwiękowymi opowieściami i kompozytorem - magiem wiodącym nas ku innym przestrzeniom. Daj się mu wyprowadzić choćby na manowce, gdzie jest prawdziwie ciekawie.
Edgars Rubenis bez tytułu**
Studium trwania w dźwięku i zatopienia w nim. Komputer i obiektofony tworzą masywne pasmo, którym podążamy jak autostradą Route 66 - do horyzontu do horyzontu.
** prawykonanie
Wstęp na wszystkie wydarzenia w ramach Warszawska Jesień Klubowo jest wolny
Organizator: Związek Kompozytorów Polskich
Współorganizatorzy: Filharmonia Narodowa, Program 2 Polskiego Radia
Partnerzy Festiwalu: ZAiKS, Polskie Wydawnictwo Muzyczne
Partnerzy Małej Warszawskiej Jesieni: Muzeum Warszawy, Królikarnia
Festiwal dofinansowano ze środków: Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasta stołecznego Warszawy, Fundacji PZU
Partnerzy medialni Festiwalu: Polskie Radio, Telewizja Polska, Cojestgrane24, Wysokie Obcasy, Polityka, La vie Magazine
Partnerzy medialni Małej Warszawskiej Jesieni: Polskie Radio Dzieciom, CzasDzieci.pl, Qlturka.pl, Presto Junior, Glissando
Mała Warszawska Jesień została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Festiwal jest członkiem Europejskiej Konferencji Promotorów Nowej Muzyki.
materiały prasowe
