O trzynastowiecznym poecie-rycerzu (minnesängerze) Tannhäuserze nie wiemy prawie nic pewnego - był dworzaninem Fryderyka II Bitnego i pozostawił "Poemat o pokucie". Pięknie iluminowany Codex Manesse przedstawia go w stroju krzyżackim. Istnieją przypuszczenia, że Tannhäuser wziął udział w V Krucjacie.
Tannhäuser jest też bohaterem jednej z najbardziej frapujących legend średniowiecza; miał bowiem odnaleźć legendarną Venusberg - górę Wenus - położoną w Niemczech, gdzieś między Gothą a Eisenach. Z boginią - która na owym szczycie rezydowała - Tannhäuser spędzał czas na przyjemościach, ciesząc się życiem ziemskim, rozkoszami ciała i zapominając o duszy. Po roku zapragnął jednak powrócić do normalnego świata. Skruszony rycerz udał się do papieża Urbana IV po rozgrzeszenie. Papież rozgniewany rzekł, ze prędzej jego pastorał zakwitnie, niż Tannhäuser otrzyma rozgrzeszenie. Trzy dni później pastorał zakwitł i za minnesängerem ruszyli posłańcy z radosną nowiną. Rycerza jednak nie można było nigdzie odnaleźć: machnąwszy ręką na świat, powrócił na zawsze do groty Wenus.
J. Collier: Tannhäuser i Wenus
Krytycy literaccy widzą w tej legendzie zaadaptowaną do celów chrześcijańskich pogańską opowieść o królowej elfów i jej ludzkim dworzaninie, który po pewnym czasie pragnie wrócić do zwykłego świata. Jednak już go nie pojmuje, więc udaje się znowu do krainy elfickiej.
Ryszard Wagner dokonał dalszej reinterpretacji, konstruując opowieść o walce miłości ziemskiej i niebiańskiej (paradoksalnie, tę pierwszą uosabia bogini, tę niebiańską zaś - Elżbieta, ukochana Tannhäusera) oraz o odkupieniu poprzez miłość: Tannhäuser jest odrzucony przez rycerstwo i szlachetnie urodzone damy ze względu na swe oddanie Wenus, jednak miłość, modlitwa i poświęcenie Elżbiety pozwalają na odkupienie duszy rycerza, który - inaczej niż w legendzie - umiera zbawiony.
W piątkowe popołudnie usłyszymy Tannhäusera prosto z "Wagnersbergu" czyli z Bayreuth. Na transmisję zapraszają Marcin Majchrowski i Szymon Paczkowski.
W przerwie koncertu Andrzej Zieliński przedstawi rozmowę z kontrowersyjnym prawnukiem Ryszarda Wagnera, Gottfriedem.
Program:
Ryszard Wagner Tannhäuser - opera romantyczna w trzech aktach
Wyk. Kwangchul Youn - bas (Hermann, Landgraf von Thüringen), Torsten Kerl - tenor (Tannhäuser), Markus Eiche - baryton (Wolfram von Eschenbach), Lothar Odinius - tenor (Walther von Vogelweide), Thomas Jesatko - bas (Biterolf), Stefan Heibach - tenor (Heinrich der Schreiber), Rainer Zaun - bas (Reinmar von Zweter), Camilla Nylund - sopran (Elisabeth), Michelle Breedt - mezzosopran (Wenus), Katja Stuber - sopran (Młody Pasterz), Chór Festiwalowy w Bayreuth, Orkiestra Festiwalowa w Bayreuth, dyr. Axel Kober
25 lipca (piątek), godz. 15.50-22.45
A w sobotę (26 lipca) zapraszamy na transmisję "Holendra tułacza">>>
kk/mm
