28:20 Dwójka 2021.01.27 O wszystkim z kulturą.mp3 Andrzej Jagodziński o książce "Czescy ekspresjoniści" (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
Julia Różewicz: literatura czeska ma w Polsce dobrą reputację
Literatura czeska ma w Polsce wielu oddanych czytelników. Bohumil Hrabal, Milan Kundera, Josef Skvorecki, Petr Sabach czy nieśmiertelny Jaroslav Hasek to pisarze lubiani i popularni w naszym kraju. Ale byli też inni, bardzo interesujący, niepospolici autorzy, umiejący oddawać ducha swoich czasów i egzystencjalną sytuację człowieka w świecie.
Szczególnie interesujące nurty artystyczne pojawiły się w literaturze pierwszych trzech dekad wieku ubiegłego. Niektórzy z autorów piszących wtedy - zarówno jeszcze w monarchii austro-węgierskiej, jak i w niepodległej Czechosłowacji - nie pasują do stereotypu literatury czeskiej uważanej za lekką i zabawną.
Czterech ekspresjonistów
Właśnie ich biografię i twórczość przybliża w książce "Czescy ekspresjoniści" Jindřich Chalupecký. Tymi czterema autorami są wspomniany Jaroslav Hasek, pokazany przez Chalupeckiego w sposób daleki od stereotypów, a także Richard Weiner, Ladislav Klima oraz Jakub Deml.
O twórczości pisarzy, u których - jak twierdzi autor książki - doświadczenie artystyczne przenika do życia, a życie do literatury – opowiadał Andrzej Jagodziński, jeden z tłumaczy tomu esejów Chalupeckiego.
- Chalupecki miał bardzo trudne życie w swoim kraju. Mógł bardzo krótko publikować. Był głównie teoretykiem i krytykiem sztuki. Ponieważ jednak był eseistą niepokornym i zbyt awangardowym nie miał szans na publikowanie - mówił Andrzej Jagodziński. Jak podkreślił gość audycji: - Chalupecki był wybitnym znawcą całego kontekstu nowoczesnej sztuki europejskiej.
Czytaj także:
Opowieść "Czescy ekspresjoniści" to nie tylko historia sztuki. Sporo dowiadujemy się także o sytuacji społecznej, politycznej i historycznej ówczesnej Europy. - Twórczość analizowana przez Chalupeckiego niezwykle szczegółowo i precyzyjnie jest osadzona w całym tym kontekście historii Czechosłowacji - podsumował Andrzej Jagodziński.
Tych czterech pisarzy, o których pisze Chalupecki nigdy się nie spotkało. Po pierwsze dlatego, że należeli do innych kręgów literackich, a po drugie wszyscy byli samotnikami. - To była na pewno zbyt trudna twórczość, aby zyskać popularność - mówił gość audycji. - Wszyscy ci pisarze byli w Polsce tłumaczeni, ale żaden nie wszedł do kanonu literatury - dodał.
Chalupecki pisał, że u tych pisarzy doświadczenie artystyczne przenika do życia, a życie do literatury. - Wszyscy byli dość osamotnieni i dość osobni a określenie, że są to "osobne głazy które wystawały z literatury", które pojawia się w książce, jest jak najbardziej na miejscu - podkreślił Andrzej Jagodziński.
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadziła: Dorota Gacek
Gość: Andrzej Jagodziński (tłumacz)
Data emisji: 27.01.2021
Godzina emisji: 17.30
