Finlandia w czasie II wojny światowej
Losy Finlandii w czasie II wojny światowej były skomplikowane, ale ich przypomnienie jest niezbędne do zrozumienia powieści Tommiego Kinnunena pt. "Powiedziała, że nie żałuję". W wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow Finlandia, podobnie jak Polska, dostała się pod wpływy radzieckie. W maju 1939 roku Finlandia odrzuciła niemiecką propozycję traktatu o nieagresji, a w listopadzie 1939 roku ZSRR zaatakował Finlandię, rozpoczynając wojnę zimową. Po trzech miesiącach odpierania ataków Armii Czerwonej Finlandia w marcu 1940 poprosiła o pokój. We wrześniu 1944 roku była zmuszona do kapitulacji i przystąpienia do wojny po stronie aliantów przeciwko Niemcom.
Książka Tommiego Kinnunena ukazuje koniec wojny i grupę fińskich kobiet, które pracowały dla Niemców. Zostały one ostrzyżone na łyso dla pohańbienia jako zdrajczynie, a potem - wypuszczone z obozu - udały się pieszo ok. 500-700 km w kierunku Finlandii przez Laponię. - Nie ma oficjalnie dowodów archiwalnych na temat tej drogi, oficjalnie ta droga z Norwegii dla pojmanych, ostrzyżonych i pohańbionych Finek szła przez Oslo - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia Sebastian Musielak, który przełożył z fińskiego powieść "Powiedziała, że nie żałuje". - Tommi wspomina, że jego prababcia po wojnie miała pomoc domową i była to młoda kobieta, która z Norwegii wróciła na piechotę. Nikt nie chciał o tym mówić, ale wiadomo, że tak było, i jest bardzo prawdopodobne, że ta wędrówka mogła tak wyglądać - opowiada.
[źródło: Facebook/Wydawnictwo Poznańskie]
Temat tabu
Przez długie lata w Finlandii temat kobiet, które wracały po wojnie, a wcześniej pracowały dla Niemców, był tematem tabu. - Pewna historyczka w latach 80. dotarła do tych kobiet, ale żadna z nich nie zgodziła się na rozmowę i wiemy, że 40 lat po wojnie ciągle był to temat tabu. Powieść "Powiedziała, że nie żałuje" to nie jest pierwsza publikacja czy książka mówiąca o tym, ale Tommi ma pewną renomę poruszania takich bolesnych, spychanych w niepamięć czy niepodejmowanych tematów. (...) Odgrzebywanie, odkrywanie na nowo tych spraw niekoniecznie było chlubne w historii Finlandii, jeżeli mówimy o II wojnie światowej czy wcześniej o wojnie domowej - wyjaśnia gość Jedynki.
Traktowanie kobiet i mężczyzn
Bohaterki powieści wędrują przez zniszczoną wojną Laponię, uważając nie tylko na zimno i głód, ale również na miny oraz spotykanych po drodze ludzi. Oprócz tego, że jest to powieść drogi, jest pełna fundamentalnych pytań. - Autor doskonale potrafił wczuć się w te role kobiece, za co zgarnia mnóstwo pochwał, zresztą od początku było widać, że ma on talent do pisania "wewnątrz" człowieka i może dlatego jest to takie przekonujące - podkreśla Sebastian Musielak. - Doskonale zestawia traktowanie zupełnie różnych kobiet za indywidualne czyny, m.in. czy szły do łóżka z Niemcami bądź były ich praczkami. Finów żołnierzy, którzy walczyli u boku Niemców przeciwko Rosji, się nie rozlicza, nikt nie był pędzony przez miasto i okrzykiwany wrogiem i chamem - zaznacza.
27:13 Jedynka/Moje książki 11.01.mp3 "Powiedziała, że nie żałuje" - poruszająca powieść fińskiego pisarza Tommiego Kinnunena (Moje książki/Jedynka)
***
W audycji rozmawialiśmy też z Sebastianem Musielakiem o debiutanckiej książce Tommiego Kinnunena pt. "Cztery drogi".
Czytaj także:
***
Tytuł audycji: Moje książki
Prowadziła: Magda Mikołajczuk
Gość: Sebastian Musielak (tłumacz powieści "Powiedziała, że nie żałuje")
Data emisji: 11.01.2023
Godzina emisji: 23.08
ans
