Wariacje Eroika. Beethoven nowatorski

Jesienna seria audycji w 250. rocznicę urodzin Ludwika van Beethovena i powrót do przeglądu jego twórczości rozpocznie się od dzieła niezwykłego.

Zdjęcie ilustracyjne

Foto: Shutterstock/VectorVictor

Posłuchaj

55:22 2020_09_14_22_00_14_PR2_Beethoven 2020.mp3 Wokół Wariacji i fugi Es-dur op. 35 Beethovena (Beethoven 2020/Dwójka)

 

Nowatorskość tego utworu wyraźnie Ludwik van Beethoven podkreślał, wypowiadał się na ten temat kilkakrotnie. Utwory, które powstały w tamtym czasie – a jest to rok 1802 – w korespondencji z wydawcą rekomendował tak: "wypracowane w czymś, co naprawdę można nazwać zupełnie nową manierą, każda w oddzielny, różny sposób". Ten cytat odnosi się przede wszystkim do dwóch, przełomowych cykli wariacyjnych, skomponowanych na początku XIX stulecia. Wariacji F-dur na temat własny op. 34 słuchaliśmy w maju. Teraz przychodzi pora na Wariacje i fugę Es-dur op. 35, czyli utwór potocznie nazywany "Wariacjami Eroika". Ten podtytuł przylgnął do nich, ponieważ tematu z tych Wariacji użył Beethoven także w finale III Symfonii Es-dur op. 55 "Eroiki".

Nowatorstwo, tak podkreślane przez kompozytora, niektórzy komentatorzy uznają za swoisty "chwyt marketingowy". Ponoć chciał sobie zapewnić Beethoven większe zyski u wydawców, ale takie stawianie sprawy jest chyba krzywdzące. Kompozytor wiedział, że eksperymentuje z formą, że zamyka rozdział dawnych sposobów tworzenia wariacji. Tutaj w kunsztownym cyklu opus 35 postępuje zupełnie inaczej.

A sam temat tego niezwykłego utworu pojawia się nie tylko w Wariacjach i Symfonii – to nie jedyne jego wcielenia. Odpowiedź na pytanie: "gdzie jeszcze Beethoven go opracował?" – w audycji.

Marcin Majchrowski

***

Tytuł audycji: "Beethoven 2020" 

Prowadził: Marcin Majchrowski

Data emisji: 14.09.2020

Godzina emisji: 22.00