W "Nocnej Strefie" słuchać będziemy retransmisji koncertu grupy Odpoczno z ubiegłorocznego Festiwalu Muzyki Folkowej Nowa Tradycja.
Nasze studio odwiedziła wokalistka Odpoczno, w zespole tworząca również elektronikę i teksty piosenek, Joanna Szczęsnowicz. Rozmawiamy o tym, jak to jest, gdy muzyka zabiera nas w nieoczywiste miejsca, czy jajko i słoik mogą stworzyć wciągające, złożone dźwięki oraz w jaki sposób tradycyjną, wiejską poetykę, przenieść w naszą współczesność.
Najwcześniejsze doświadczenia muzyczne? Frustracje związane ze szkołą muzyczną (skrzypce i fortepian), po absolutną pasję i pewność, że nic innego nie będzie w życiu robić.
- Muzyka towarzyszy mi od samego, samego początku. To dlatego, że moja mama bardzo dużo śpiewała, jak była ze mną w ciąży – wspomina z uśmiechem nasza rozmówczyni.
Po gimnazjum i liceum muzycznym Szczęsnowicz rozpoczęła przygodę z reżyserii dźwięku.
- Lubiłam grać w orkiestrach, ale nie przepadałam za grą solo. Usłyszałam od koleżanki, że może właśnie reżyseria byłaby moją drogą. Bardzo mi się spodobało. Tam też zaczęłam stawiać pierwsze kroki kompozycyjne.
Kreatywne zadania do zrealizowania – nagrania terenowe, scenki dźwiękowe, słuchanie otaczającej przestrzeni – ale i przyjaciele, którzy dawali poczucie bezpieczeństwo w odkrywaniu swojej drogi towarzyszyły Joannie Szczęsnowicz w czasie studiów.
- To było wymagające, ale ciekawe. I wiele się nauczyłam. Potem przyszedł czas na szkołę filmową. Podczas montażu dźwięku do filmów zastanawiałam się „jak to działa”. Chciałam to zgłębić.
Z filmowego świata do świata muzyki Szczęsnowicz z pewnością przenikło specyficzne myślenie o dźwięku. Stała się autorką dźwięku i muzyki do kilkudziesięciu krótkometrażowych filmów fabularnych, dokumentalnych i animowanych, wielokrotnie nagradzanych na międzynarodowych festiwalach. Jako kompozytorka współpracowała m.in. z Teatrem Nowym w Łodzi, Teatrem Zagłębia w Sosnowcu, Czytelnią Dramatu w Lublinie, Teatrem Śląskim w Katowicach.
Sea Life – osobiste jabłkagruszki
W 2021 roku nakładem Pointless Geometry ukazał się debiutancki album Joanny Szczęsnowicz Sea Life. To osobista opowieść, przepełniona niełatwymi przeżyciami. Punktem wspólnym zawartych na albumie utworów jest woda, która dawała artystce wiele spokoju w okresie tworzenia. Album nie opowiada chronologicznej historii, artystka skupiła się na dramatyzmie.
Ważna dla Joanny Szczęsnowicz jest także zmienność dźwięków otaczającego świata. Autorka jest otwarta, nie szuka konkretów i lubi, gdy dźwięki ją zaskakują.
- Ostatnio odkryłam, że szybki ruch słoika z masłem orzechowym po stale, na którym jest obrus, ma bardzo brzmienie. Na pewno gdzieś to wykorzystam – wspomina.
Odpoczno i muzyka tradycyjna
Do zespołu Odpoczno artystka dołączyła w 2020 roku (zastępując Joannę Gancarczyk). Dla Szczęsnowicz był to początkowy okres interesowania się muzyką tradycyjną. Gdy skontaktował się z nią Marcin Lorenc, przyznaje, była zestresowana.
- Było we mnie dużo wątpliwości, ale nie dałam im się przytłoczyć. Rozpoczęłam poszukiwania archiwalnych utworów, które można by było w jakiś sposób przerobić. To był dla mnie szalenie kreatywny proces! A wszystkie utwory na płycie „Dryf”, poza „Srebrem ryb” stworzonym jeszcze z Asią Gancarczyk, przyniosłam ja. Pokazywałam chłopakom, jakie znalazłam nagrania, jak można by je przerobić, z fragmentami tekstów, spotykałam się z miłym przyjęciem. Szybko zaczęliśmy pełną współpracę. Myślę, że moje dołączenie do zespołu zmieniło też jego styl. Wcześniej za linię basową odpowiadały akustyczne basy. Ja zaproponowałam syntezator z możliwością zmiany linii melodycznej, ale zachowaniem trójkowych rytmów.
Rok przed dołączeniem do Odpoczna nasza rozmówczyni zaczęła wkraczać w świat muzyki tradycyjnej. Uczęszczała na warsztaty, brała udział w festiwalu Wszystkie Mazurki Świata. Co urzekło ją w muzyce tradycyjnej?
- Wiele rzeczy! W zależności od tego, czego słucham. Uwielbiam tańczyć i potrafiłam przetańczyć całe noce. Ale dotyka mnie i zaduma. Na przykład pieśni wielkopostne chodziły za mną od długiego czasu. Ta nostalgia za kościołem, melancholia, zapach kadzidła, dźwięk organów. Chłonęłam je wszystkimi zmysłami.
"Dryf" był Folkowym Fonogramem Roku 2022, a my w audycji sięgniemy też po dopiero co wyłoniony Folkowy Fonogram Roku 2024, czyli album "nierozpoznana wieś" grupy Radical Polish Ansambl. Na fanów zespołu będzie czekać wyjątkowa okazja - warto słuchać audycji uważnie od samego początku!
Niebanalne brzmienia, energia i dawno-współczesna poetyka. Zaproszenia na koncerty, gitarowo-wokalne fantazje i sięganie do źródeł. Niesztampowe obrazy wsi, trans w tańcu i radość płynąca z wolności.
