Wolna Europa w rocznicę zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza

Ostatnia aktualizacja: 13.12.2022 10:11
Mija setna rocznica dramatycznych wydarzeń, jakie rozegrały się w Warszawie w 1922 r. W piątek 9 grudnia minęło 100 lat od dnia wyboru Gabriela Narutowicza na prezydenta. W piątek 16 grudnia minie setna rocznica jego zamordowania podczas wernisażu w warszawskiej Zachęcie.
Gabriel Narutowicz
Gabriel NarutowiczFoto: NAC

Pół wieku temu, w 1972 roku, Wolna Europa przypominała o tych dramatycznych rocznicach całą serią nagrań.

"Zamordowanie Narutowicza było katastrofą dla Polski, a także głęboko wpłynęło na zmianę nastawień marszałka Piłsudskiego - oceniał tragiczne wydarzenia na antenie Wolnej Europy Wacław Zbyszewski. - Jak mówił mi kilkakrotnie pułkownik Ignacy Matuszewski, jeden z najbliższych, przez długie lata, współpracowników Piłsudskiego, marszałek był, do zabójstwa Narutowicza, raczej optymistą, szukał zgody narodowej, pojednania, zapomnienia dawnych uraz, różnic politycznych. Po tym morderstwie, które nie miało cienia sensu ani usprawiedliwienia, marszałek Piłsudski stał się, według pułkownika Maruszewskiego, dużo bardziej podejrzliwym pesymistą, przekonanym, że w drodze sejmowładztwa i partyjnictwa nic nie da się załatwić, żadnego porozumienia uzyskać, i myśl o zamachu majowym utrwaliła się w jego umyśle. A dwudziestolecie było przecież zdominowane potężną indywidualnością marszałka Piłsudskiego - mówił Zbyszewski.   

- Myślę, że trzeba się zgodzić z Ignacym Matuszewskim, bo tragicznego grudnia 1922 roku w Polsce się wszystko układało. Jeśli przyjrzymy się pierwszemu czteroleciu, od odzyskania niepodległości do wyboru pierwszego prezydenta, nie był to czas łatwy, ale z punktu widzenia politycznego, możliwości realizacji idei niepodległości, spełnienia oczekiwań Polaków, to był trudny czas, ale wszystko szło zgodnie z oczekiwaniami - mówił prof. Rafał Habielski.

Czytaj też:


Posłuchaj
26:31 slady-pamieci-Narutowicz-2022_12_12-17-31-08.mp3 Wolna Europa w rocznicę zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza (Ślady pamięci/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Ślady pamięci

Prowadzili: prof. Rafał Habielski i Andrzej Mietkowski

Data emisji: 12.12.2022

Godzina emisji: 17.30

djr/kor

Czytaj także

Konstanty Jeleński. Menadżer polskiej literatury na Zachodzie

Ostatnia aktualizacja: 18.10.2021 19:33
W "Śladach pamięci" prezentowaliśmy część drugą wspomnień o Konstantym Jeleńskim. Mówiono o nim "menadżer literatury polskiej na Zachodzie". Według Wojciecha Karpińskiego był działającym alter ego Witolda Gombrowicza. Sam Gombrowicz napisał przy jakiejś okazji: "Wszystkie wydania moich dzieł w obcych językach powinny być opatrzone pieczątką »dzięki Jeleńskiemu«".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Radio Wolna Europa po śmierci Stalina

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2022 18:00
- Przed tygodniem mówiliśmy, jak pośród stalinowskiej nocy rozbrzmiała w eterze melodia "Mazurka 3 maja". To był sygnał głosu Wolnej Polski z nowej siedziby w Monachium. I to były tak naprawdę narodziny polskiej rozgłośni Radia Wolna Europa - mówił Andrzej Mietkowski, rozpoczynając audycję "Ślady pamięci".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wacław Zbyszewski - wspomnienie emigracyjnego publicysty - cz. 1

Ostatnia aktualizacja: 28.11.2022 19:39
- Imię, którego nienawidzę z całej duszy: Wacław, zostało mi nadane przez polskiego lekarza. Moi rodzice nie mogli się pogodzić co do tego, czy nazwać mnie Józefem czy Kazimierzem - mówił w archiwalnym nagraniu Radia Wolna Europa Wacław Zbyszewski, publicysta, dziennikarz, redaktor i dyplomata.
rozwiń zwiń