Legenda Jana Nowaka to legenda Radia Wolna Europa. Przez 24 lata stał na czele rozgłośni, która przeszła do historii jako "głos wolnej Polski".
05:09 wspomnienia jana nowaka jeziorańskiego [8].mp3 Ostatnia rozmowa z Polskim Radiem, kilka dni przez śmiercią - Jan Nowak-Jeziorański mówi o powrocie do Polski. Frag. przemówienia Nowaka-Jeziorańskiego z uroczystości 50-lecia RWE. Audycja Anny Arwaniti. (PR, 2005)
Jan Nowak-Jeziorański - zobacz serwis historyczny
- Był sternikiem, nadawał kurs tej placówce, która przyczyniła się do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1989 roku. To był jego zawód – zajmować się Polską – mówił mecenas Jacek Taylor, wykonawca testamentu i przyjaciel legendarnego kuriera z Warszawy. – Po rezygnacji z funkcji dyrektora Rozgłośni Polskiej RWE z Monachium przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie był ambasadorem sprawy polskiej. Z jego doświadczenia i wiedzy korzystali kolejni amerykańscy prezydenci.
Naprawdę nazywał się Zdzisław Jeziorański. Urodził się 2 października 1914 w Berlinie. Dzieciństwo i młodość spędził w Warszawie, a studia ekonomiczne ukończył w Poznaniu.
06:09 wspomnienia jana nowaka jeziorańskiego [1].mp3 Jan Nowak-Jeziorański wspomina dzieciństwo, biedę, która towarzyszyła jego matce i bratu, oraz studia w Poznaniu. Audycja Anny Arwaniti. (PR, 2005)
06:19 wspomnienia jana nowaka jeziorańskiego [2].mp3 Jan Nowak-Jeziorański wspomina czas, gdy po studiach w sierpniu 1939 r. wrócił do Warszawy. Zaczął współpracę z podziemnymi strukturami Związku Walki Zbrojnej. Mówi o polskich wadach i o tym, czym różnią się Polacy od innych Europejczyków. Audycja Anny Arwaniti. (PR, 2005)
Żołnierz wojny obronnej we wrześniu 1939 roku. Po ucieczce z niemieckiej niewoli rozpoczął działalność konspiracyjną. W 1943 roku zgłosił się jako ochotnik do pełnienia funkcji kuriera Komendy Głównej Armii Krajowej kontaktującego się z rządem polskim na uchodźstwie. W tym samym roku jako emisariusz wyjechał do Londynu. To właśnie na potrzeby tej legendarnej misji przybrał pseudonim Jan Nowak.
Po odbyciu rozmów z przedstawicielami władz polskich i angielskich, w tym z premierem Winstonem Churchillem, wrócił do stolicy.
Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny
Na swoją legendę zapracował w czasie Powstania Warszawskiego. W lipcu 1944 roku Anglicy przetransportowali go do Polski w pobliże Tarnowa, skąd dotarł do Warszawy jako ostatni emisariusz przed wybuchem warszawskiego zrywu. Wytyczne aliantów przekazał dowódcom Armii Krajowej. W przeddzień kapitulacji, działając z rozkazu komendanta AK gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, wyruszył do Londynu, wywożąc setki dokumentów i zdjęć oraz raport z płonącej Warszawy. Jako emisariusz Armii Krajowej zyskał sobie przydomek "kurier z Warszawy".
Pozostał na emigracji. Po wojnie mieszkał w Londynie, Monachium i Waszyngtonie. W latach 1948–1951 pracował w redakcji polskiej rozgłośni BBC. Jego działalność w Wielkiej Brytanii pomogła w uświadomieniu zachodniej opinii publicznej skali zbrodni hitlerowskich na terenie Polski.
Pod koniec 1951 roku podjął się kierowania Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa, która rozpoczęła nadawanie 3 maja 1952 roku. Był jej dyrektorem do 1973 r. Do Polski, po raz pierwszy po wojnie, przyjechał w sierpniu 1989 na zaproszenie Lecha Wałęsy. Potem już regularnie odwiedzał kraj, aż zamieszkał tu na stałe w 2002 roku. 31 sierpnia 1989 roku w Stoczni Gdańskiej powiedział:
"Dziękuję Solidarności, że mocą swojego ducha dokonała tego, że znalazłem drogę do swojego rodzinnego kraju".
05:48 wspomnienia jana nowaka jeziorańskiego [6].mp3 Jan Nowak-Jeziorański mówi o wpływie, jaki RWE miało dla odzyskania w Polsce niepodległości. Frag. archiwalnego przemówienia Nowaka w grudniu 1970 po pacyfikacji robotników stoczni na Wybrzeżu. Audycja Anny Arwaniti. (PR, 2005)
05:57 wspomnienia jana nowaka jeziorańskiego [7].mp3 Jan Nowak-Jeziorański o roli autorytetów i więzi pokoleniowej, o polskiej demokracji i służbie ojczyźnie jako najważniejszym życiowym spełnieniu. Audycja Anny Arwaniti. (PR, 2005)
Ostatnie dwa lata życia spędził w Polsce.
im
