Wolna Europa w rocznicę zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza

Mija setna rocznica dramatycznych wydarzeń, jakie rozegrały się w Warszawie w 1922 r. W piątek 9 grudnia minęło 100 lat od dnia wyboru Gabriela Narutowicza na prezydenta. W piątek 16 grudnia minie setna rocznica jego zamordowania podczas wernisażu w warszawskiej Zachęcie.

Gabriel Narutowicz

Foto: NAC

Pół wieku temu, w 1972 roku, Wolna Europa przypominała o tych dramatycznych rocznicach całą serią nagrań.

"Zamordowanie Narutowicza było katastrofą dla Polski, a także głęboko wpłynęło na zmianę nastawień marszałka Piłsudskiego - oceniał tragiczne wydarzenia na antenie Wolnej Europy Wacław Zbyszewski. - Jak mówił mi kilkakrotnie pułkownik Ignacy Matuszewski, jeden z najbliższych, przez długie lata, współpracowników Piłsudskiego, marszałek był, do zabójstwa Narutowicza, raczej optymistą, szukał zgody narodowej, pojednania, zapomnienia dawnych uraz, różnic politycznych. Po tym morderstwie, które nie miało cienia sensu ani usprawiedliwienia, marszałek Piłsudski stał się, według pułkownika Maruszewskiego, dużo bardziej podejrzliwym pesymistą, przekonanym, że w drodze sejmowładztwa i partyjnictwa nic nie da się załatwić, żadnego porozumienia uzyskać, i myśl o zamachu majowym utrwaliła się w jego umyśle. A dwudziestolecie było przecież zdominowane potężną indywidualnością marszałka Piłsudskiego - mówił Zbyszewski.   

- Myślę, że trzeba się zgodzić z Ignacym Matuszewskim, bo tragicznego grudnia 1922 roku w Polsce się wszystko układało. Jeśli przyjrzymy się pierwszemu czteroleciu, od odzyskania niepodległości do wyboru pierwszego prezydenta, nie był to czas łatwy, ale z punktu widzenia politycznego, możliwości realizacji idei niepodległości, spełnienia oczekiwań Polaków, to był trudny czas, ale wszystko szło zgodnie z oczekiwaniami - mówił prof. Rafał Habielski.

Czytaj też:

• Koniec wojny nie oznaczał dla nich powrotu do Ojczyzny. Polskie państwo na Obczyźnie
• Wspomnienia bohaterów Powstania Warszawskiego

Posłuchaj

26:31 slady-pamieci-Narutowicz-2022_12_12-17-31-08.mp3 Wolna Europa w rocznicę zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza (Ślady pamięci/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Ślady pamięci

Prowadzili: prof. Rafał Habielski i Andrzej Mietkowski

Data emisji: 12.12.2022

Godzina emisji: 17.30

djr/kor