Niezastąpiony klawesyn

Klawesyn to jeden z najczęściej wykorzystywanych instrumentów do realizacji partii basso continuo w muzyce epoki baroku, równie chętnie – choć inaczej – używany w muzyce współczesnej, chociażby przez Alfreda Sznitkego czy Pawła Mykietyna.​

Klawesyn w XVII w. i pierwszej połowie XVIII wieku wykorzystywany był w orkiestrze, realizując bardzo ważną partię basu cyfrowanego

Foto: Shutterstock/Stella Oriente

Klawesyn uważa się za przodka fortepianu ze względu na jego budowę: zewnętrznie jest bowiem do niego bardzo podobny, o kształcie porównywanym do wielkiego skrzydła. Wewnątrz pudła rezonansowego, na drewnianej ramie, zamocowane są struny. Jednak ich pobudzenie dokonywane jest nie za pomocą młoteczków, lecz szarpnięcia plektronem, połączonym z klawiaturą.

Historia klawesynu sięga XIV wieku – wtedy powstał najstarszy instrument z tej grupy. Między XVI a XVIII wiekiem budowa klawesynu znacząco ewoluowała. Dzięki temu instrument stał się jednym z najważniejszych europejskich instrumentów muzycznych. To właśnie z myślą o nim komponowała większość barokowych twórców.

W XVII wieku i pierwszej połowie XVIII w. wykorzystywany był w orkiestrze, realizując bardzo ważną partię basu cyfrowanego. Klawesyn w rywalizacji z fortepianem stracił jednak na znaczeniu. Przyczyną były jego ograniczone możliwości dynamiczne. Jednak jego piękny ton sprawił, że wciąż pisano na niego muzykę pełną ornamentów.

Posłuchaj

59:15 2022_02_11 22_00_03_PR2_Karnawal_instrumentow.mp3 Niezastąpiony klawesyn (Karnawał instrumentów/Dwójka) 

Dlaczego klawesyn nie może być zastąpiony przez fortepian? Jaka jest jego rola w muzyce XX wieku? O tym oraz o różnicach między chordofonami uderzanymi i szarpanymi w swojej autorskiej audycji opowiadał Łukasz Borowicz.

Zobacz zapowiedź:

[YouTube Programu 2 Polskiego Radia]

***

Tytuł audycji: Karnawał instrumentów

Prowadził: Łukasz Borowicz

Data emisji: 11.02.2022

Godzina emisji: 22.00