- Jon Fosse został tegorocznym laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.
- Pisarz i dramaturg pochodzi z Norwegii i pisze w języku nynorsk.
- W tym roku w Polsce ukazały się dwie części "Septologii" Jona Fossego - prozatorskiego opus magnum jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy.
- W ramach Tygodnia Noblowskiego, do 6 października 2023 r., w audycji "Czwórka do piątej" łączymy się z Centrum Prasowym Tygodnia Noblowskiego 2023.
Literacki Nobel za "prozę, która daje wyraz niewysłowionemu"
Trwa Tydzień Noblowski, podczas którego komitety w Sztokholmie i Oslo ogłaszają laureatów Nagród Nobla w sześciu dziedzinach, w tym z literatury. Królewska Szwedzka Akademia Nauk zdecydowała, że w tym roku literacka Nagroda Nobla trafi w ręce Norwega Jona Fossego. Pisarz otrzymał ją za "nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu".
Kim jest Jon Fosse?
- Jon Fosse jest obecny na scenie literackiej od 1983 roku i święci triumfy zarówno jako dramaturg, jak i prozaik - mówi dr hab. Karol Samsel z Uniwersytetu Warszawskiego. - Jego twórczość to teksty w dużym stopniu nawiązujące do wielkich europejskich tradycji literatury modernistycznej spod znaku Henryka Ibsena, którego Fosse zna i lubi, ale do którego porównania już go irytują - tłumaczy ekspert.
Nazwisko laureata ogłosił sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm. Laudację na cześć tegorocznego noblisty wygłosił pisarz Anders Olsson. "W jego twórczości pojawia się wielkie ciepło, a humor oraz naiwna wrażliwość są obecne w jego świetnych obrazach opowiadających o ludzkich doświadczeniach" – argumentowali przedstawiciele Akademii.
Książki Jona Fossego w polskim przekładzie
- To, co wyróżnia Fossego na tle innych norweskich twórców, to język, w którym pisze. Czyli nynorsk: język nowonorweski i mniejszościowy - podkreśla gość Czwórki. - W tym roku na polskim rynku ukazała się jego "Septologia" - składająca się z siedmiu części, specyficzna, strumieniowa proza, uznana za opus magnum pisarza.
Nynorsk - język mniejszościowy i elitarny
- To zupełnie inny wybór niż zeszłoroczny, kiedy to Noblem została nagrodzona Annie Ernaux – zauważa rozmówca Marty Hoppe – Decyzja akademii noblowskiej daje nam wiele do myślenia, bo pokazuje, że Komitet Literackiej Nagrody Nobla zwraca się w stronę tradycji pisarskich kontynentu. Honorując Fossego, odwołuje się do języków mniejszościowych, elitarnych i wysoko artystycznych. To bardzo ciekawy Nobel literacki.
04:39 CZWÓRKA Czwórka do piątej - Jon Fosse 05.10.2023.mp3 Jon Fosse - kim jest zdobywca literackiej Nagrody Nobla w 2023 roku? (Czwórka do piątej/Czwórka)
Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 122 lat. Cztery razy wyróżniono nią dwie osoby jednocześnie, a siedem razy w ogóle nie wyłoniono laureata. Najczęściej Nobla dostawali pisarze i poeci z obszaru języka angielskiego - aż 31 razy. Jon Fosse jest czwartym laureatem literackiego Nobla z Norwegii. Wcześniej nagrodę tę otrzymali: Bjørnstjerne Bjørnson, Knut Hamsun oraz Sigrid Undset - autorka nadal poczytnej trylogii Krystyna, córka Lavransa.
Nagroda Nobla - co dostają laureaci?
Nagroda Nobla to oczywiście prestiż, sława i uznanie, ale zwycięzcy też otrzymują medale z wizerunkiem Alfreda Nobla, kaligrafowane dyplomy oraz 11 milionów koron, czyli prawie 4 i pół miliona złotych, do podziału.
Czytaj także:
Tydzień Noblowski 2023 - kiedy się odbywa?
Nagrody Nobla z medycyny i fizjologii rozpoczęły Tydzień Noblowski (02.10.2023), we wtorek (03.10.2023) poznaliśmy laureatów Nagrody w dziedzinie fizyki, w środę (04.10.2023) z chemii. W dniach 2-6 października 2023 r. w audycji "Czwórka do piątej" łączymy się z Centrum Prasowym Tygodnia Noblowskiego 2023 i wspólnie z ekspertami Uniwersytetu Warszawskiego oraz Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego śledzimy transmisje ze Sztokholmu i Oslo, podczas których poznajemy laureatów tegorocznych Nagród Nobla.
***
Tytuł audycji: Czwórka do piątej
Prowadzi: Marta Hoppe
Gość: dr hab. Karol Samsel (Instytut Literatury Polskiej, Wydział Polonistyki UW)
Data emisji: 05.10.2023
Godzina emisji: 14.11
kul
