Victor Ambros i Gary Ruvkun laureatami Nagrody Nobla z medycyny

Znamy już pierwszych laureatów Nagrody Nobla 2024. Nagroda z dziedziny medycyny i fizjologii trafiła do amerykańskich biologów, których Komitet Noblowski docenił za odkrycie mikroRNA (miRNA). Co to takiego wyjaśniamy w cyklu Czwórki "O co chodzi z tymi Noblami?"

Victor Ambros i Gary Ruvkun laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii

Foto: Christine Olsson/TT

Noblowski tydzień rozpoczął się od ogłoszenia laureata w dziedzinie medycyny lub fizjologii. Gremium szwedzkiego Instytutu Karolinska ogłosiło swój werdykt tuż po godzinie 11.30. Zgodnie z nim nagrody w dziecinie medycyny lub fizjologii otrzymali Victor Ambros i Gary Ruvkun za odkrycie mikroRNA (miRNA), czyli ”nową klasę małych cząsteczek RNA, która ogrywa kluczową rolę w regulacji aktywności genów”.

- MikroRNA okazują się być fundamentalnie ważne dla rozwoju i funkcjonowania organizmów – wskazano w uzasadnieniu.

"Dziś wiemy, że u ludzi występuje ponad tysiąc genów odpowiadających za różne mikroRNA, a odkryta przez tegorocznych laureatów nagrody Nobla regulacja genów przez mikroRNA jest uniwersalna wśród organizmów wielokomórkowych" – pisze w komunikacie uzasadniającym werdykt Komitet Noblowski.

W audycji "Popołudniówa" Weronika Puszkar w ramach cyklu "O co chodzi z tymi Noblami?" wspólnie z ekspertami objaśnia istotę osiągnięcia nagrodzonych naukowców oraz jego znaczenie dla społeczeństwa. 

Posłuchaj

12:03 Popołudniówa 07.10.2024 Tydzień Noblowski godz.15.04.mp3 O co chodzi z tymi Noblami? O Nagrodzie Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny mówi Weronika Puszkar

 

Nobel z medycyny przyznany amerykańskim genetykom za odkrycie mikroRNA

MikroRNA to niewielkie, niekodujące białek cząsteczki RNA (rodzaj kwasu nukleinowego występujący w organizmie, podobny do DNA, choć jednoniciowy). Pełnią one rolę regulatorową ekspresji genów poprzez modulowanie translacji lub stabilności matrycowego RNA.

Czym dokładnie są mikroRNA w reportażu Weroniki Puszkar tłumaczy płk prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Paweł Krzesiński – Kierownik Kliniki Kardiologii i Chorób Wewnętrznych w Wojskowym Instytucie Medycznym:

- Tegoroczna Nagroda Nobla została przyznana za odkrycie w zakresie cząsteczek mikroRNA, czyli bardzo małych cząsteczek, które w organizmie odpowiadają za regulację wytwarzania białek. A białka to są cząsteczki, które z kolei odpowiadają za funkcję naszego organizmu. Znając skład cząsteczek mikroRNA w komórce - który odpowiada za to, ile i jakie białka będą powstawały - równocześnie poznajemy mechanizm występowania niektórych chorób i zaburzeń. Badając poziomy tych cząsteczek u osób chorych i u osób zdrowych, możemy zidentyfikować takie, które w chorobie mają nieprawidłowy poziom - tłumaczy eksper.

Zobacz także:

• O co chodzi z tymi Noblami? Cykl Czwórki
• Krótka historia Nagród Nobla

BREAKING NEWS
The 2024 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Victor Ambros and Gary Ruvkun for the discovery of microRNA and its role in post-transcriptional gene regulation. pic.twitter.com/rg3iuN6pgY

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 7, 2024

  

Nagroda Nobla z medycyny przyznana za "dokonanie przełomowego odkrycia"

Nieprawidłowe funkcjonowanie czy mutacje w genach kodujących mikroRNA mogą prowadzić do poważnych zaburzeń, w tym do chorób nowotworowych, chorób kardiologicznych, chorób oczu i chorób układu kostnego. Jakich jeszcze?

- Są już badania dotyczące udziału tych cząsteczek w rozwoju choroby Parkinsona i choroby Alzheimera. Właśnie w tych chorobach zaburzenie wytwarzania cząsteczek mikroRNA może prowadzić do rozwoju patologii - mówi profesor Krzesiński.

Czy dzięki odkryciu tegorocznych noblistów powstanie skuteczniejszy lek na rak?

Czy dzięki odkryciu amerykańskich naukowców da się leczyć te choroby? 

- Są duże szanse, że ich badania przyniosą konkretne efekty w tym zakresie i będziemy mieli leki, które oddziaływują na te cząsteczki mikroRNA albo będziemy korzystać z osiągnięć inżynierii genetycznej, by zmienić poziom tych cząsteczek i tworzyć inne cząsteczki, które modulują ich funkcje. Taki efekt osiągnięto na przykład stosując tą ścieżkę w zakresie leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C i jest już taki oligonukleotyd, który jest w stanie wpływać na to mikroRNA i pilnować, żeby w komórce wszystko działało tak, jak my byśmy chcieli - wyjaśnia naukowiec.

***

Na cykl "O co chodzi z tymi Noblami?" codziennie w "Popołudniówie", od poniedziałku (7.10) o 15.00 zaprasza Weronika Puszkar. 

AGJ