Badanie zespołu Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją Uniwersytetu Łódzkiego wykazało, że eksplozja popularności sztucznej inteligencji wśród dzieci i młodzieży nie ma tylko związku z wykorzystaniem AI do nauki, tłumaczeń czy tworzenia prezentacji. Okazuje się, że przedstawiciele pokolenia Alfa (urodzeni w latach 2010-2024) wykorzystują narzędzia generatywnej sztucznej inteligencji do rozwiązywania swoich osobistych problemów, traktują AI jako wyrocznię i obdarzają ją autorytetem.
Z dr Adą Florentyną Pawlak - antropolożką technologii, specjalistką w obszarze społecznych implikacji sztucznej inteligencji i transhumanizmu - rozmawiamy w audycji "Świat 4.0" o przeprowadzonym przez nią badaniu dotyczącym sposobu wykorzystania AI oraz o wpływie tego "syntetycznego towarzysza" na rozwój i życie młodych ludzi.
25:33 Świat 4.0 08.10.2024 Ada Florentyna Pawlak godz.17.04.mp3 Dzieci i młodzież uznają odpowiedzi AI za wyrocznię – wskazuje badanie przeprowadzone przez dr Adę Florentynę Pawlak (Świat 4.0/Czwórka)
AI autorytetem dla pokolenia Alfa
Badanie Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją Uniwersytetu Łódzkiego wykazało, że dzieci bardzo często personifikują sztuczną inteligencję i nie widzą różnicy między zaufaniem zbudowanym do człowieka a obdarzeniem nim generatywnych systemów sztucznej inteligencji.
- Badanie, które prowadziliśmy z profesorem Arturem Modlińskim, wykazało, że dla dzieci z pokolenia Alfa autorytet człowieka, edukatora, popularyzatora nauki i sztucznej inteligencji jest właściwie taki sam. Dla mojego pokolenia milenialsów jest to coś niewyobrażalnego - mówi Ada Florentyna Pawlak.
Jak zauważa badaczka, taki stosunek dzieci do AI zmienia u nich postrzeganie takich pojęć jak autentyczność i wiarygodność, co w przyszłości może skutkować wieloma zagrożeniami dla społeczeństwa.
- Chcemy się szerzej zająć wynikami naszych badań, ponieważ to nastawienie będzie wpływało na wszystko. Nie tylko na dobrostan tego pokolenia, na to, jak będzie ono zawierać i prowadzić swoje intymne relacje i wszystkie inne interakcje międzyludzkie. To może mieć też wpływ na przykład na przywództwo i w ogóle na procesy demokratyczne w Europie. Postrzeganie za wiarygodnego partnera interakcji maszynę, algorytm czy program zmienia tak naprawdę absolutnie wszystko w naszej rzeczywistości - ostrzega ekspertka.
Pokolenia milenialsów i starsze traktują sztuczną inteligencję z większą ostrożnością i wiedzą zazwyczaj, że nie jest to wiarygodne i wyczerpujące źródło informacji. Tymczasem pokolenie Alfa ma do AI podejście bezkrytyczne. Świadczy o tym wynik omawianego badania: 90% jego uczestników postępowało zgodnie z wszystkimi wydanymi im przez AI instrukcjami i przekazywane przez nią informację uznawało za pewne źródło wiedzy. Jak zauważa badaczka, ten stosunek do AI nie tylko naraża dzieci i młodzież na to, że nie będą umiały odseparować informacji fejkowych od prawdziwych. Poleganie tylko na wiedzy internetowej zawęży ich horyzonty poznawcze:
- Powinniśmy sobie sami stwarzać takie środowisko, w którym będziemy się jak najbardziej motywować do rozwoju intelektualnego, do wzmocnień kognitywnych, a nie cedować kompetencje poznawcze na maszynę. […] Kiedyś, szykując się do napisania pracy, musiałam przeczytać bardzo dużo książek, żeby znaleźć informacje adekwatne do danego tematu. Przez to cały korpus mojej wiedzy się rozrastał. Teraz, kiedy dostajemy wygenerowaną ekspresowo odpowiedź, dużo trudniej o wiedzę kontekstową. Bo kiedy pytamy czata GPT o twórczość Picassa, to dostaniemy tylko wykaz tego, co namalował. Ale nie dostaniemy już w tej odpowiedzi informacji o tym, jaka była atmosfera życia w Paryżu - mówi ekspertka.
Zobacz także:
O co dzieci pytają AI?
Badanie pokazało, że dzieci i młodzież z pokolenia Alfa pytają sztuczną inteligencję nie tylko o fakty, lecz również o opinie. Co zdziwiło badaczy, są to też często pytania o przyszłość, co oznacza, że pokolenie Alfa postrzega generatywną AI nie tylko jako autorytet, ale też wyrocznię:
- Dzieci pytają sztuczną inteligencję o przyszłość. I to nie przyszłość bliską, ale czasem bardzo oddaloną. System nie może tego wiedzieć. Są to rzeczy, które negocjują ze sobą ludzie. Wiele rzeczy jest kwestią przypadku i szeregu różnych czynników. Natomiast samo podejście do tego, że system wie coś więcej niż ludzie o przyszłości, jest zadziwiające. Dlatego dzisiaj ogromnym wyzwaniem dla nas jest to, abyśmy wykształcili społecznie cyberbezpieczeństwo i wsparli również psychologicznie młode pokolenie. […] Już dzisiaj musimy myśleć o zagrożeniu dotyczącym wywierania wpływu, perswazji i manipulacji przez AI. Już dzisiaj mamy do czynienia z wirtualnymi influencerami, friendsbotami i lovebotami, czyli, krótko mówiąc, z mediami syntetycznymi, które mają prezentować tak zwaną sztuczną empatię, sztuczną intymność - mówi Ada Florentyna Pawlak.
W dalszej części audycji gościni Jędrzeja Rosiewicza podpowiada m.in., jak chronić dzieci przed cyberzagrożeniami i fejkową wiedzą przekazywaną przez czaty GPT.
***
Tytuł audycji: Świat 4.0
Prowadzi: Jędrzej Rosiewicz
Gość: Ada Florentyna Pawlak (antropolożka technologii, historyczka sztuki, prawniczka, wiceprezeska Towarzystwa Etyki i Filozofii Techniki, założycielka Polskiego Stowarzyszenia Transhumanistycznego).
Data emisji: 08.10.2024
Godzina emisji: 17.04
AGJ/wmkor
