Kreskówki naszego dzieciństwa: Brygada RR, Gumisie, Smerfy… Co je łączy? Bardzo wiele. Wspólną płaszczyzną jest obraz rzeczywistości, przedstawiony w tych bajkach. Obraz, który wbrew pozorom wcale nie jest sielankowy. Bohaterowie w bajkowym świecie podzieleni są bardzo wyraźnie na dobrych i złych. Właściwie w większości filmów mamy też do czynienia z personifikacją zwierząt.
– To świat, w którym ważna jest walka, rywalizacja, spryt, pomysłowość, a czasami nawet oszustwo, żeby osiągnąć swój cel – wymienia dr Małgorzata Sieńczewska z Uniwersytetu Warszawskiego. – Oczywiście ważne są takie wartości jak przyjaźń, współdziałanie, ale to na pewno nie jest bezpieczny świat.
Jakie modele i wzorce osobowości były nam wkładane od dzieciństwa do głów? Skąpstwo, kompleksy, zazdrość... Nie trzeba na przykład wnikliwie badać historii życia Gumisiów, by dostrzec silny wpływ stereotypów. – Bunia wykonuje mnóstwo kobiecych czynności, jak w matriarchacie – mówi Sieńczewska. – Wydźwięk jednak jest taki, że jej działania są lekceważone, bo najważniejsze jest zajmowanie się czarami, naprawami, albo pomocą innym.
Są tam też dwa przeciwstawne modele władzy. Książę Iktorn rządzi twardą ręką, wszyscy jego słudzy są głupi – to jest model autokratyczny, oparty na hierarchii. W świecie Gumisiów zaś panuje demokracja, wszyscy są szczęśliwi i mają wpływ na podejmowane decyzje.
Podobne podziały rządziły w świecie Muminków. Tu jednak sporą dozą współczucia, zwłaszcza dla Buki, wykazali się internauci. "Była samotna i niezrozumiana, cierpiała. Wszyscy się od niej odwrócili. Miała depresję jak nic" – pisze jedna z słuchaczek. Inna rozprawia się z Panną Migotką: "to była dopiero gwiazda! Targała uczuciami Włóczykija (...)"
Fabuła "Brygady RR" oparta zaś została na serialu "Miami Vice". Dwie sympatyczne wiewiórki mają mnóstwo przygód, nie brak im adrenaliny. Kinematografia kocha takie duety. – Chip jest pomysłowy i odważny , to połączenie Indiany Jonesa i Sherlocka Holmesa. A Dale’owi ciągle coś się nie udaje, to taki Watson, stanowi tło – podsumowuje Sieńczewska. W tym filmie można też dostrzec silne kilka lat temu zjawisko społeczne, czyli wyścig szczurów.
Więcej o regułach, jakie rządzą kreskówkami i profilach osobowości ich bohaterów dowiesz się, słuchając całej rozmowy z audycji "Pod lupą".
(kd)
