Od 1.06. przez kolejne dziesięć dni Kraków obchodzi 750-lecie swojej lokacji. W 1257 roku miasto ulokowano na prawie magdeburskim.
5 czerwca 1257 książę krakowski Bolesław Wstydliwy razem z matką Grzymisławą i żoną Kingą wystawił dokument lokacyjny miasta Krakowa na tzw. prawie niemieckim. Był to podstawowy wzór organizacji miast, zarówno tych, które istniały już wcześniej, jak i nowych osiedli. Główna zasadą w procesie lokacyjnym była umowa, zawierana przez właściciela ziemi, na której miało być ulokowane miasto, z organizatorem (zasadźcą), zobowiązanym do zorganizowania miasta. Z lokacją wiązało się też wytyczenie głównego placu czyli rynku, a także układu ulic. Zasadźca zostawał potem sołtysem lub wójtem miasta. Miasto posiadało również samorząd w postaci rady miejskiej z burmistrzem na czele oraz sąd - ławę miejską. Prawo magdeburskie obowiązywało w Krakowie do roku 1791.
Jak zapewniają krakowiacy i badacze, 750-lecie lokacji nie znaczy, że jedno z najpiękniejszych polskich miast powstało dopiero w XIII wieku. Kraków wzmiankowany jest w źródłach pisanych, pochodzących już z X wieku, np. u Ibrahima ibn Jakuba czy Kosmasa z Pragi. Początkowo znajdował się w strefie wpływów czeskich, ale już pod koniec X wieku, dzięki działalności Mieszka I, przeszedł w ręce coraz prężniejszego państwa Polan. Od 1000 roku stał się siedzibą biskupstwa, a od 1059 roku jego rola wzrosła, ponieważ Kazimerz Odnowiciel przeniósł tam swoja siedzibę. W okresie rozbicia dzielnicowego w Kraków był ośrodkiem dzielnicy senioralnej. Potem, po przywróceniu jedności kraju, aż do 1609 roku był stolicą Polski.
Kształt krakowskiego Rynku Głównego, najsłynniejszego placu w Polsce, pochodzi w właśnie z okresu lokacji. Niejednego turystę dziwiło z pewnością umiejscowienie kościółka św. Wojciecha na płycie Rynku - nie należy on do żadnej linii kamienic, co więcej jest ustawiony w stosunku do nich "krzywo"! Okazuje się, że kościółek ten pochodzi jeszcze sprzed lokacji, a więc jest starszy niż obecny Rynek, wytyczony właśnie w 1257 roku.
Od 1 do 10 czerwca Kraków hucznie obchodzi 750-lecie lokacji. Z tej okazji zaplanowano szereg imprez, których szczegółowy program mozna przejrzeć na stronie: www.krakow.pl. Jak głoszą plakaty, na których do wspólnej zabawy zaprasza się mieszkańców innych miast Polski, kiedy Kraków świętuje, ciężko wracać do siebie...
Eugeniusz Wiśniewski
