Rodzice to zawsze byli "starzy". Rzecz o młodzieżowym slangu

- Plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku daje poczucie wspólnoty na płaszczyźnie języka - uważa prof. Monika Kresa z Instytutu Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego. - Pokazuje, jak język ewoluuje, "pędzi" i jak bardzo nas zaskakuje.

Zdjęcie ilustracyjne

Foto: Shutterstock/Rawpixel.com

Ważnym źródłem młodzieżowego slangu jest dziś internet - YouTube i media społecznościowe. To właśnie tam narodziło się Młodzieżowe Słowo Roku 2018, czyli "dzban" prof. Monika Kresa 

Czy boomerom wszystko bangla?

Organizatorem plebiscytu jest Wydawnictwo Naukowe PWN, we współpracy z Narodowym Centrum Kultury. - Celem tej inicjatywy nie jest wybranie najczęściej używanego słowa, tylko takiego, które w jakiś sposób dotyka istotnych w danym roku tematów i pokazuje kreatywność języka w opisywaniu rzeczywistości - wyjaśnia gość Czwórki. 

Posłuchaj

14:35 [CZWORKA]Dajesz rade 3 grudzień 2020 słowo roku.mp3 Młodzieżowe słowo roku - co mówi o otaczającym nas świecie? (Dajesz radę/Czwórka)

W 2020 roku do konkursu zgłoszono ponad 100 tysięcy słów - m.in. "banglać", "boomer" i "crush". - To słowa efemerydy, które biorą się właściwie nie wiadomo skąd i nie wiadomo jak długo pozostaną w użyciu - mówi prof. Kresa. - Część z nich opiera się na zapożyczeniach z angielskiego, który dla dzisiejszej młodzieży jest już właściwie drugim językiem. Ale sporo jest wyrazów, które opierają się na adaptacji morfologicznej, jak choćby "goldeniara", czyli fanka brytyjskiego piosenkarza Harrego Stylesa i jego singla "Golden". 

"Foliarz" w najprostszym rozumieniu może oznaczać producenta folii. Dla młodego pokolenia jest to jednak osoba odporna na racjonalne argumenty prof. Monika Kresa

"Korona" między słowami

W ciągu ostatnich 12 miesięcy pojawiło się wiele nowych określeń związanych z koronawirusem. - Język żywo reaguje na to, co dzieje się dookoła nas, więc do obiegu weszły takie terminy jak "koronaferie" czy "koronaświat". Być może któryś z nich zostanie Młodzieżowym Słowem Roku - zastanawia się rozmówczyni Ani Hardej. 

Posłuchaj także:

• Ucz się hiszpańskiego z TikToka - "Pa' Ti" JLo i Malumy
• Czytaj Nesbø i oglądaj "Ragnarok" w oryginale - zapraszamy na kurs norweskiego

30 listopada upłynął termin nadsyłania zgłoszeń do plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku 2020. Zwycięzcę wyłoni jury plebiscytu w składzie: Marek Łaziński, Ewa Kołodziejek, Anna Wileczek i Bartek Chaciński. Młodzieżowe Słowo Roku poznamy na początku grudnia.

Posłuchaj

04:47 [CZWORKA]Dajesz rade 3 grudzień 2020 slang.mp3 Młodzieżowy slang z lat 80. Które słowa były modne? (Dajesz radę/Czwórka)

Rodzice to zawsze byli "starzy"

Zainteresowanie plebiscytem rośnie z roku na rok, co dowodzi, że język polski daje pole do kreatywności i dostarcza świetnej rozrywki. Zwycięskie i wyróżnione słowa z lat poprzednich na dobre zadomowiły się w języku. Młodzieżowy slang nie jest zresztą niczym nowym. - To zjawisko pojawiło się wraz z subkulturami, w Polsce mniej więcej na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku. Ale dopiero lata 80. przyniosły wysyp nowych słów - mówi polonistka Joanna Wenek. - Rodzice to zawsze byli "starzy". Mówiło się o nich jeszcze "wapniaki" i "nietoperze", bo niedowidzą, niedosłyszą, a wszystkiego się czepiają. Szkoła była "budą", piątka - "pioną", a dwója - "fają". Czasami wszystko szło "git", czasami bywało "słabo", do tego stopnia, że aż się w mowie wydłużały samogłoski - podsumowuje polonistka.

***

Tytuł audycji: Dajesz radę

Prowadzi: Anna Hardej

Materiał przygotowała: Adrianna Janiszewska 

Goście: prof. Monika Kresa (Instytutu Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego), Joanna Wenek (polonistka)

Data emisji: 03.12.2020

Godz. emisji: 14.09