Jak pachnie "Dama z gronostajem"? Badacze rozwiązali zagadkę

Ostatnia aktualizacja: 27.06.2024 17:20
Jedyny obraz Leonarda da Vinci w Polsce możemy podziwiać w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Choć "Dama z gronostajem" liczy już ponad 530 lat, nadal skrywa wiele tajemnic. Jedną z nich rozwikłali krakowscy muzealnicy i naukowcy, we współpracy z partnerami ze słoweńskiej Lublany.
Dama z gronostajem Leonarda da Vinci, ok. 1490 r.
"Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci, ok. 1490 r.Foto: Wikimedia commons/dp
  • "Dama z gronostajem" to obraz namalowany przez Leonarda da Vinci około 1489–1490 roku w Mediolanie.
  • Można go podziwiać w Muzeum Czartowskich w Krakowie. 
  • Dzięki grupie badawczej Odotheka poznaliśmy jego zapach. 
  • O tym, jak pachnie "Dama z gronostajem" opowiadają Elżbieta Zygier i dr hab. Tomasz Sawoszczuk.

Biblioteka zapachów sztuki 

Polsko-słoweński projekt Odotheka chce stworzyć "bibliotekę" zapachów obiektów historycznych i w ten sposób uatrakcyjnić ofertę muzealną szczególnie dla publiczności z dysfunkcją wzroku. Grupy naukowców z Polski i Słowenii wybrały dzieła sztuki ze swoich krajów. Na liście znajdują się m.in. dzieła Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej, Aliny Szapocznikow, ale i tabakiera należąca do słoweńskiego poety narodowego Franca Preserena.

- Na początku 2020 roku dyrekcja Muzeum Czartoryskich poprosiła mnie o zbadanie jakości powietrza pod względem chemicznym gabloty, w której miała być eksponowana "Dama z gronostajem", aby być pewnym, że jest to miejsce bezpieczne dla tego typu obiektu - opowiada dr hab. Tomasz Sawoszczuk z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, koordynator projektu. - W trakcie tych badań zdałem sobie sprawę, że warto by było wyciągnąć zapach tego płótna na zewnątrz. Przede wszystkim po to, żeby osoby niedowidzące i niewidome mogły go poczuć, ale też, żeby uatrakcyjnić zwiedzanie pozostałym turystom.

Posłuchaj
12:49 CZWÓRKA Stacja Kultura - zapach 27.06.2024.mp3 Jak pachną dzieła sztuki? (Stacja Kultura/Czwórka)

Jak pachnie "Dama z gronostajem"?

W ten sposób muzealnicy i naukowcy z Krakowa, we współpracy z partnerami ze słoweńskiej Lublany, odtworzyli zapach słynnego dzieła Leonarda da Vinci, a jego woń zamknęli we flamastrze.  

- To złożony zapach, który każdy może odebrać na swój sposób. Ja wyczuwam tam nutę cytrusową i egzotyczną, która kojarzy się z zapachem deski orzechowej, na której Dama z gronostajem jest namalowana - opowiada Elżbieta Zygier, główny konserwator Muzeum Narodowego w Krakowie. - Wyczuwam też spoiwo, bo Leonardo Da Vinci dodawał do farb olej orzechowy. Dla mnie jest to bardzo przyjemna woń.

- To, co ja wyczuwam - w dużym uproszczeniu - to zapach orzechowy i zapach werniksu oraz rozpuszczalników, które kojarzą się z zabiegami konserwatorskimi, jakie były wykonywane na tym obiekcie  - dodaje dr Tomasz Sawoszczuk.  

Zobacz też:

Czy "zapachowy flamaster" będzie dostępny dla zwiedzających?

Aby publiczność mogła poznać woń obrazu, zapach "Damy z gronostajem" zamknięto we flamastrze. Umieszczenie go na wystawie stoi jednak pod znakiem zapytania. Na razie realizatorzy projektu przetestują odbiór tego zapachu na grupie osób odwiedzających Muzeum Czartoryskich w Krakowie

Projekt Odotheka realizują od końca 2021 roku Muzeum Narodowe w Krakowie, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Uniwersytet w Lublanie i Muzeum Narodowe Słowenii. Przedsięwzięcie, które ma się zakończyć do 2025 roku, finansują Narodowe Centrum Nauki i Słoweńska Agencja Badawcza.

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Michał Piwowarek

Materiał przygotowała: Marta Zinkiewicz

Data emisji: 27.06.2024

Godzina emisji: 10.15

kul

Czytaj także

Sztuka zarabiania pieniędzy. Czy artysta musi być biedny?

Ostatnia aktualizacja: 10.04.2024 18:00
W Polsce przez długi czas funkcjonował mit biednego artysty - idealisty, którego świat jest w stanie docenić dopiero po śmierci. - Dziś to się zmienia, rozmawiamy o pieniądzach, a rynek sztuki jest transparentny. W sztuce współczesnej nie ma limitów, jeśli chodzi o progi finansowe - mówi Piotr Czajkowski, artysta i wykładowca akademicki. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"UpComing". Wystawa prac absolwentek i absolwentów ASP w Warszawie

Ostatnia aktualizacja: 05.06.2024 15:30
Tradycyjnie na koniec roku akademickiego warszawska Akademia sztuk Pięknych zaprasza na wystawę "UpComing. Wybrane Dyplomy ASP w Warszawie". To okazja, żeby sprawdzić co interesuje dziś młode twórczynie i twórców, i w jakiej kondycji jest polska sztuka.
rozwiń zwiń