Ten sztuczny kanał wodny ma długość ponad 80 kilometrów, budowany był w latach 1904-1914, a jego oficjalne otwarcie nastąpiło w roku 1920. Kanał Panamski ma ogromne znaczenie gospodarcze, łączy wody Oceanu Atlantyckiego z wodami Oceanu Spokojnego. Przesmyk skraca drogę wodną z Europy na Daleki Wschód oraz między zachodnim i wschodnim wybrzeżem obu Ameryk. Historia jego powstania jest jednak burzliwa.
Błędne założenia projektowe
- Budowa Kanału Panamskiego okazała się niesamowicie skomplikowanym przedsięwzięciem i pochłonęła dziesiątki tysięcy ludzkich istnień. Mimo to jest on dzisiaj uznawany za jeden z siedmiu cudów techniki - mówi dr Krzysztof Górny z Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW.
Kanał do użytku oddali Amerykanie, jednak prace już kilkadziesiąt lat wcześniej rozpoczęli Francuzi. Na czele całego przedsięwzięcia stanął dyplomata oraz budowniczy Ferdinand de Lesseps, który chciał przekopać Przesmyk Panamski na poziomie morza. Podobną metodę zastosowano w przypadku prac nad Kanałem Sueskim, który powstawał pod nadzorem Francuza. - Jednak ta koncepcja okazała się nietrafiona, a Francuzi ponieśli ogromną porażkę - mówi Jerzy Lemański z Narodowego Muzeum Techniki. - Kanał Sueski położony był na płaskim terenie. Tutaj był to obszar górzysty, gdzie ich wysokość dochodziła nawet do 700 m n.pm.
System śluz
Błędne założenia projektowe oraz afera związana z finansowaniem budowy kanału sprawiła, że Francuzi porzucili pracę nad nim. Do gry wkroczyli Amerykanie. Ich projekt przewidywał utworzenie śluzy i kopanie kanału na wyższym poziomie niż poziom morza.
- Śluza działa w ten sposób, że mamy wrota, pomiędzy które wpływa statek. Następnie wrota się zamykają, pompuje się wodę, którą ten niewielki zbiornik się wypełnia - tłumaczy dr Krzysztof Górny. – Wtedy statek jest wypierany na wyższy poziom, a wrota z przodu się otwierają i jednostka może płynąć dalej.
Zobacz także:
Kanałem Panamskim bliżej
W sumie w Kanale Panamskim jest 12 śluz, ponieważ statek nie może być wyniesiony od razu na poziom 26 m n.pm. Jak tłumaczy specjalista, nie jest to możliwe ze względów inżynieryjnych i ze względu na ciśnienie wody. - Dlatego statek jest krok po kroku wynoszony na kolejne poziomy sześć razy, a potem jest sześć razy obniżany i w ten sposób przepływa kanał - wyjaśnia.
Dzięki nitce Kanału Panamskiego trasa z Nowego Jorku do San Francisco jest o ponad 14 tys. km krótsza niż dookoła Ameryki Południowej. Do dziś jest to jedna z najważniejszych dróg handlowych i komunikacyjnych na świecie.
05:15 CZWORKA/Stacja Nauka - kanał panamski 29.04.2022.mp3 W audycji opowiadamy o historii Kanału Panamskiego (Stacja nauka/Czwórka)
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Maciej Wójcik
Materiał: Jędrzej Rosiewicz
Data emisji: 29.04.2022
Godzina emisji: 12.45
aw
