- Najczęściej spotykamy się z "r" zamienianym na "l" albo "j" - wyjaśnia Dobrawa Szkarapata, członkini Logopedycznego Koła Naukowego Filolog. - W rotacyzmie można mieć do czynienia z pominięciem, np. "owe" zamiast "rower", albo może występować wadliwa artykulacja, czyli nieprawidłowa na zasadzie francuskiego "r", które jest wymawiane z tyłu, zamiast wibracją języka do wałka dziąsłowego - dodaje.
Przyczyny rotacyzmu mogą być różne. Pierwsza z nich jest medyczna - wadliwość artykulatorów, np. język jest niesprawny, wędzidło podjęzykowe jest za krótkie i wtedy ten język nie ma jak wywołać głoski. - Do tego dochodzą przyczyny np. z dzieciństwa - dziecko za mało żuło, gdy było małe. Możemy szukać przyczyn genetycznych, ale też społecznych, np. ktoś w domu nie mówi "r", a my powtarzamy ten wzór - wymienia ekspertka.
Żeby wywołać "r" w naszej wymowie, możemy zastosować kilka ćwiczeń. Pierwszym etapem, proponowanym przez rozmówczynię Szymona Majchrzaka, jest przygotowanie do wywołania, czyli ćwiczenie artykulatorów. - Smarujemy podniebienie Nutellą i językiem zlizujemy ją w stronę gardła, tak by język nam się pionizował do góry - podpowiada. - Ćwiczymy język jak na siłowni. Zaczynamy od wałka dziąsłowego - czyli od dziąseł nad przednimi górnymi zębami - dodaje.
Następnym etapem ćwiczeń jest wywołanie "r" przez skupienie się na głoskach najbardziej do niego podobnych. - Mowa tu o głoskach przedniojęzykowo-dziąsłowych, czyli "t", "d", "n" - mówi rozmówczyni Czwórki. - Powtarzamy "t, t, t, t, t, t....", "d, d, d, d, d, d..." i "n, n, n, n, n, n...". Głoska "d" jest najbardziej podobna do "r", od niej wychodzimy, wywołując "r" - dodaje.
04:50 czwórka stacja nauka 03.06.2022.mp3 Jak wyćwiczyć poprawną wymowę głoski "r"? (Stacja nauka/Czwórka)
Dobrawa Szkarapata zdradza, że ćwiczeniem, które przynosi duże efekty, jest wymawianie sekwencji głosek: "t, d, n, t, d, n...."
- Wywołanie głoski "r" u osoby dorosłej to nie jest długi proces. To praca logopedy na kilka spotkań, ale dalej jest ćwiczenie pacjenta - podkreśla.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Maciej Wójcik
Materiał: Szymon Majchrzak
Data emisji: 03.06.2022
Godzina emisji: 12.23
pj
