Ot, drobiazg. Bagatela - ulica secesyjnych kamienic

Ulica Bagatela w Warszawie dziś łączy plac Unii Lubelskiej i Aleje Ujazdowskie. Mówi się, że jej nazwa pochodzi od nazwy restauracji, ale niektórzy wywodzą ją od słów wypowiedzianych przez samego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. 

Wóz konny reklamujący zabawę dla dzieci w ogrodzie jordanowskim przy ulicy Bagatela 2 w Warszawie, 1930 r.

Foto: NAC/Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji

Łódź - miasto ze śledziem, rzekami i "Luwrem"?

Na Bagatelę nietrudno trafić, znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Łazienek Królewskich i Belwederu. - Na samym początku była to piaszczysta droga, która łączyła dwa trakty - mówi Małgorzata Langier, przewodnik miejski. - Jeden z nich wiódł przez nieistniejący jeszcze wtedy plac Unii Lubelskiej i przechodził w trakt do Mokotowa, to była wtedy wieś pod Warszawą, i dalej do Puław. Z drugiej jej strony były skarpy, które prowadziły do Wisły - dodaje. 

Posłuchaj

05:25 czwórka stacja nauka 07.05.2021 bagatela.mp3 Historia ulicy Bagatela w Warszawie (Stacja nauka/Czwórka)

 

- W XVIII wieku król Stanisław August Poniatowski podarował ziemię swojemu malarzowi. Nadworny artysta Marcello Bacciarelli malował to, czego sobie król życzył i miał do niego dużo cierpliwości - opowiada rozmówczyni Oliwii Krettek. - Malarz powiedział królowi, że jego praca nie jest godna aż takiego wynagrodzenia, na co król odparł: "ach, to dla mnie bagatela" - czyli drobiazg. Rzekomo stad wzięła się nazwa tej ulicy. Jeszcze wtedy uliczka jest malutka, to bardziej droga niż ulica. Tam Bacciarelli buduje sobie pałacyk - dodaje. 

Warto wiedzieć, że drugie znaczenie słowa "bagatela" to określenie pałacyku ogrodowego, willi. Zgodnie ze źródłami pałacyk Bacciarellego stanął przy ulicy Okopowej, taką wtedy nosiła dzisiejsza Bagatela (dziś ulica Okopowa w Warszawie znajduje się w innej dzielnicy). 

Czytaj także:

• Psie Budy - ludzie wstydzili się tam mieszkać
• Dlaczego uciekamy z centrum miast?

Białostockie Dojlidy - co mają wspólnego z morzem?

Należy wiedzieć, że po śmierci malarza jego pałacyk kupił Szymon Chavot, francuski restaurator. Założył tam restaurację o nazwie "Bagatela". Pod koniec XIX wieku ta nazwa przykleiła się do całej ulicy.

Ulica Bagatela zaczyna się rozwijać na początku XIX wieku. - Tworzą się tam ogrody Towarzystwa Ogrodniczego Warszawskiego. Za dawnym pałacem i restauracją malarza pan Maurycy Kamiński tworzy zwierzyniec - można było w nim podziwiać różne okazy zwierząt. Ten zwierzyniec i kilka późniejszych dały początek naszemu ogrodowi zoologicznemu - opowiada przewodniczka. 

Małgorzata Langier zwraca uwagę, jak w tamtym czasie zmienił się charakter ulicy. Zaczęły nią jeździć tramwaje, a na okolicznych terenach, podzielonych na parcele wyrosły przepiękne secesyjne kamienice, pełne zdobień i charakterystycznego detalu. W pałacyku otworzyły się teatry Letni i Ogródkowy - oba pod nazwą "Bagatela", działał tu też ogródek jordanowski. 

Ciekawostką jest, że pod adresem Bagatela 10 urodził się Krzysztof Kamil Baczyński, przedstawiciel Pokolenia Kolumbów, poeta, powstaniec. 

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Patryk Kuniszewicz

Materiał przygotowała: Oliwia Krettek

Data emisji: 07.05.2021

Godzina emisji: 12:22

pj