Od dawna włodarze i urzędnicy miast zachęcają do picia kranówki. Przekonują, że to woda zdrowa i czysta, mówią też o kwestiach ekologicznych. W wielu miastach w wodociągach miejskich do czystości wody przyczyniają się małże. Po zamknięciu się skorup określonej grupy z nich włącza się alarm będący sygnałem, że mogło dość do zanieczyszczenia.
Dzięki badaniom naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, które właśnie się zakończyły, woda pitna dostarczana poznańskimi wodociągami ma być jeszcze bardziej bezpieczna. Naukowcy wzięli pod lupę wspominane małże, które już od prawie 30 lat dbają o to, by nie dopuścić do skażenia wody.
- Dziś mamy 8 sztuk małży, które specjalnie dobranym klejem przyklejone są do postumentów. Każdy z nich jest na kabelku. Ma specjalną sondę, która rozpoznaje zmiany natężenia pola magnetycznego, od jednej strony na małżu naklejony jest maleńki kawałek magnesu. Gdy małż się przesuwa, to magnez wraz z nim. Wiemy, kiedy jest bliżej lub dalej od sondy - wiemy kiedy małż jest zamknięty lub otwarty - wyjaśnia Grzegorz Podolski, który czuwa nad jakością wody. - Pozyskane dane zlicza się, a następnie wędrują one do komputera, do specjalnego programu. Ten program określa czy woda jest akceptowalna, czy nie. Jeśli nie, to małże mogą wywołać alarm - do tego mamy odpowiedni system. Wtedy przystępujemy do poszukiwania, co się dzieje - dodaje.
Szymon Majchrzak zauważa, że nie jest to łatwa sprawa, gdyż system pracuje z organizmami żywymi. Zdarza się, że alarm zostanie wywołany przez inne czynniki. Małże mogą się zamknąć z powodów innych niż zanieczyszczenie wody, np. dlatego, że weszliśmy do pomieszczenia, w którym przebywają, bo są głodne (nie wolno ich karmić), ale też z powodu zmian ciśnienia atmosferycznego.
04:00 czwórka stacja nauka 30.06.2022 małże 12.24.mp3 Jak małże pracują w wodociągach i jak można ich pracę usprawnić? (Stacja Nauka/Czwórka)
Ocena stanu środowiska na podstawie obserwacji żywych organizmów nazywa się bioindykacją. Analiza tej metody została przeprowadzona przez naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego. Polegała na opracowaniu modernizacji funkcjonującego w Poznaniu systemu SYMBIO. Stworzono całkowicie nową konstrukcję zbiornika dla małży i nowoczesny sterownik biomonitoringu.
- W badaniu ta reakcja małży jest przetwarzana przez inny, bardziej czuły system informatyczny. Sam sygnał może być wysyłany na smartfony. Podczas badania małże dostały trochę inne warunki, dzięki którym jest lepsza kontrola innych impulsów np. temperatury, mają więcej miejsca - opowiada rektor Uniwersytetu Przyrodniczego profesor Krzysztof Szoszkiewicz. - Ten system jest bezpieczniejszy i skuteczniejszy - dodaje.
Sprawdź także:
Gdy małż jest szeroko otwarty, wiemy, że woda jest czysta. Wystarczy, że dwa z 8 małży są otwarte. Po 2-miesięcznej pracy małże wracają do swego naturalnego środowiska, a w ich miejsce po wyłowieniu dostarczane są nowe.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Weronika Puszkar
Materiał: Szymon Majchrzak
Data emisji: 30.06.2021
Godzina emisji: 12.24
pj
