Jak podróżowało się po krajach realnego socjalizmu?

- Zarówno ja, jaki i moi koledzy oraz mieszkańcy krajów, do których podróżowaliśmy, mieliśmy poczucie życia w świecie absurdu, ale też bliskości. Zbliżało nas doświadczenie życia w krajach realnego socjalizmu - opowiada Anna Kalinowska, autorka książki "Piękny mafioso z KC i inne opowiadania podróżującej po krajach bloku". 

Warszawa, 1967 - ruch uliczny na moście Śląsko-Dąbrowskim. Nz. w bagażniku samochodu marki Wołga M21 wyroby Spółdzielni Pracy Zabawek Spad.

Foto: PAP/Bolesław Miedza

• Anna Kalinowska jest ekologiem i dr nauk przyrodniczych, a także autorką powieści, książek dla dzieci i reportaży.
• "Piękny mafioso z KC i inne opowiadania podróżującej po krajach bloku" to zbiór reportaży, w których opisuje nieprawdopodobne zdarzenia z życia w krajach realnego socjalizmu.
• Anna Kalinowska  to pasjonatka podróży, która samotnie lub jako uczestniczka wypraw wędrowała po wszystkich kontynentach. 

Pod jednym "niebem z czerwoną gwiazdą"

- Tak się składało, że w latach 70. i 80. zeszłego stulecia moje podróże prywatne i wyprawy przyrodnicze w kręgu krajów realnego socjalizmu obfitowały w nieprawdopodobne zbiegi okoliczności, spotkania i sytuacje możliwe tylko na obszarach pod sowiecką dominacją - wspomina gość audycji. - Dla osób, które tego czasu nie doświadczyły, może się wydać bardzo egzotyczne, że i Kuba, i Mongolia, i Polska były pod tym samym "niebem z czerwoną gwiazdą".

Dramatyczne losy ludzi i absurdy codzienności z pogranicza czarnego humoru niczym sceny z filmu przygodowego przesączone przez filtr czasu tworzą rodzaj pamiętnika złożonego z opowiadań - reportaży osadzonych w scenerii miejsca akcji: w radzieckich republikach Gruzji oraz Armenii, na syberyjskich krańcach ZSRR, za kołem polarnym na granicy Finlandii i ZSRR, w Mongolii oraz na Kubie.

Posłuchaj też:

• Tirana - miasto z komunistyczną duszą
• Albastru, ciorba i wino. Jak smakuje Rumunia?

Kim jest "piękny mafioso z KC"?

- W podróż poślubną pojechałam do Gruzińskiej Republiki Radzieckiej. Miałam nowe sandały, nie byle jakie, bo spod lady. Przepiękne, włoskie, na tak zwanej platformie - opowiada Anna Kalinowska. - Wywołały one absolutną zazdrość dwóch młodzieńców w stolicy Tbilisi. Ku przerażeniu mojemu i mojego męża nagle zatrzymała się przed nami czarna Wołga - auto, które bardzo źle się wówczas kojarzyło. Wyskoczył z niej facet, który chciał kupić ode mnie buty dla swojej siostry. Był wysoko postawionym w hierachii człowiekiem i miał znajomości na najwyższych szczeblach partii. Wraz ze swoim przyjacielem stanowili wspaniały tandem i opowiedzieli nam, jak wygląda drugie dno życia w Gruzji. Tytułowy "mafioso" okazał się być człowiekiem niezwykle cynicznym, ale z tragiczną historią. Bo to jego rodzina zaznała najgorszych stron sowieckiej represji.    

Przemyt prochów. Co zdarzyło sie w fińskiej tundrze?

Wiele z podróży gościa Czwórki dotyczyło pracy naukowej. Jedna z nich odbyła się do Finlandii. - Zostałam wysłana do bazy terenowej za kołem polarnym, do której dotarłam autostopem. Wydawało mi się, że podróż powrotną odbędę w ten sam sposób. Niestety w mokrą, jesienną noc utknęłam na krańcach tundry. Nagle z innego samochodu został "wypchnięty" drugi autostopowicz. Zostaliśmy sami na pustkowiu i spędziliśmy tam noc - wspomina rozmówczyni Jakuba Jamrozka. - Okazało się, że mój towarzysz był berlińczykiem, któremu powierzono niezwykłe zadanie. Jego babcia-komunistka i przyjaciółka Róży Luksemburg, tuż przed śmiercią zamarzyła sobie, żeby wrócić ze Związku Radzieckiego do Berlina, więc ten człowiek transportował jej prochy w urnie, bo tylko w ten sposób mógł zrealizować jej życzenie. Była to dla mnie niespodziewana, ale ważna lekcja historii.   

Posłuchaj

19:00 CZWÓRKA Zaklinacze czasu 17.06.2023.mp3 Dr Anna Kalinowska o książce "Piękny mafioso z KC i inne opowiadania podróżującej po krajach bloku" (Zaklinacze czasu/Czwórka)

Kim jest autorka książki?

Anna Kalinowska jest ekologiem i drem nauk przyrodniczych, ponad ćwierć wieku kierowała na Uniwersytecie Warszawskim Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem. Jest także autorką książek popularno-naukowych na temat ochrony środowiska, powieści ("Krótka smycz") i książek dla dzieci ("Lato nad Narwią" oraz "Łaskotani chrabąszcza wąsami"). 

***

Tytuł audycji: Zaklinacze czasu

Prowadzi: Jakub Jamrozek

Gość: dr Anna Kalinowska (autorka książki "Piękny mafioso z KC i inne opowiadania podróżującej po krajach bloku")

Data emisji: 17.06.2023

Godzina emisji: 15.14

kul