"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Firanki, a nie firany

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Sprawdzamy, jak to jest z firankami i firanami oraz którego z tych słów lepiej używać. 

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubiony" zdradzamy ciekawostki związane ze słowami: firanki i firany

Foto: Shutterstock/Prostock-studio

• Właściwa, neutralna stylistycznie i znaczeniowo forma to "firanka". 
• Firanka to "zasłona na okno z przejrzystej tkaniny, koronki lub siatki". 
• Firanka nie jest zdrobnieniem słowa "firana". To "firana" jest zgrubieniem "firanki". 
• Firanka to zapożyczenie z niemieckiego. 

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem zajmujemy się słowami firany i firanki. 

Autorzy strony NCK "Ciekawostki językowe / Ojczysty - dodaj do ulubionych" piszą: Właściwa, neutralna stylistycznie i znaczeniowo forma to "firanka". Słowo "firanka" w znaczeniu "zasłona na okno z przejrzystej tkaniny, koronki lub siatki" nie jest zdrobnieniem od wyrazu "firana" - to firana jest zgrubieniem utworzonym od wyrazu "firanka". Firanka to zapożyczenie z niemieckiego (niemieckie Fürhang lub Vorhang "zasłona") od razu przejęte w takiej właśnie postaci. W środowiskowej odmianie polszczyzny, jaką jest język handlowy, używa się dość często formy "firana" zamiast "firanka", bo firanka odbierana jest jako wyraz "niepoważny", "śmieszny", zdrobniały. Skoro są "zasłony" i "zasłonki" (a zasłonki są oferowane pod dumną nazwą "zasłony), to i firankom powinny odpowiadać "poważne" firany. Lepiej jednak używać naturalnej, neutralnej i zawsze poprawnej postaci firanka, w liczbie mnogiej firanki.

Posłuchaj

01:29 czwórka pierwsze słyszę 28.09.2023 ojczysty firanki.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Firanki, a nie firany (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 

 

___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

Język polski należy do najtrudniejszych języków świata. Badanie pochodzenia słów i ich ewolucji to fascynująca podróż przez historię i zwyczaje. Martyna Matwiejuk w audycji "Pierwsze słyszę" o godz. 7.30 do końca roku będzie wyjaśniać, dlaczego niektóre memy powodują, że "śmiejemy się do rozpuku", sprawdzi też językowy rodowód "kundla", skąd się wziął "majsterklepka" i jaką miarą jest "łut szczęścia". 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.

mat. pras./kd/aw/pj