"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Skąd wziął się "kokosowy interes"?

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Tym razem pod lupę bierzemy wyrażenie "kokosowy interes".

W cyklu "Ojczysty dodaj do ulubionych" sprawdzamy skąd wziął się "kokosowy interes".

Foto: shutterstock/ShivShankar Patidar

• W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" sprawdzamy, skąd wzięło się wyrażenie "kokosowy interes". 
• Po raz pierwszy to określenie oznaczające "dochodowy interes" zostało użyte przez Bolesława Prusa w "Lalce".
• Samo słowo "kokos" to zapożyczenie z języka niemieckiego.
• Jak się okazuje, w przeszłości słowo to miało wiele innych znaczeń.  
• O "kokosowym interesie" i jego pochodzeniu opowiada nasza reporterka Martyna Matwiejuk. 

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem Martyna Matwiejuk sprawdza, dlaczego na lukratywny interes czy korzystne transakcje przynoszące krociowe zyski mówimy "kokosy".

"Kokosowy interes" - z literatury do mowy potocznej

To określenie zawdzięczamy jednemu z naszych najznakomitszych mistrzów słowa, genialnemu twórcy "Lalki". Bolesław Prus nie posłużył się wprawdzie samą formą "kokosy" - użył utworzonego przez siebie okazjonalizmu, mającego postać wyrażenia "kokosowy interes". Od tego właśnie "kokosowego interesu", który wszedł do potocznej polszczyzny jako frazeologizm o znaczeniu "wyjątkowo korzystna, udana transakcja handlowa; przedsięwzięcie dające wielkie zyski", pochodzi rzeczownik plurale tantum "kokosy" o tym samym znaczeniu.

Słowo "kokos" - skąd się wzięło w języku polskim?

Sam "kokos" - rzeczownik mający formy obu liczb i oznaczający "owoc palmy kokosowej" - to zapożyczenie z niemieckiego z początków XIX w. Niemieckie "das Kokos" jest skróceniem dłuższego "die Kokosnuss" (orzech kokosowy). A do niemczyzny "kokos" trafił zapewne z hiszpańskiego lub portugalskiego. W tych językach słowo "coco" oznaczało niegdyś - co ciekawe - nie tylko "orzech kokosowy", lecz także "straszydło; coś, czym się straszy dzieci", a także "robak, robal, czerw".

Posłuchaj

01:40 CZWORKA/Pierwsze słyszę - ojczysty kokosowy interes 25.06.2024.mp3 Ojczysty - dodaj do ulubionych. Skąd wzięło się wyrażenie "kokosowy interes"? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 

Audycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.

___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 6.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 6.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.

mat. pras./aw/wmkor