Zwierzęce matki. Królowe, samotne mamy i agresywne obrończynie

Ostatnia aktualizacja: 21.05.2021 09:30
W świecie zwierząt zdarza się, że młode wychowywane są przez samca i samicę. W przeważającej części przypadków to trudne zadanie biorą jednak na siebie matki. Czy któraś z nich jest najlepsza? 
Zdjęcie ilustracyjne.
Zdjęcie ilustracyjne. Foto: shutterstock.com/ Kristian Bell

shutterstock sowa kamuflaż 1200.jpg
Trudna sztuka kamuflażu. Jak to robią mistrzowie?

Więź łącząca matkę z potomstwem jest niezwykła, choć tę występującą w świecie zwierząt nie wszyscy naukowcy chcą nazwać miłością. Nie tylko ptaki i ssaki opiekują się swymi młodymi. Instynkt macierzyński możemy obserwować też w świecie owadów, płazów i gadów. Macierzyńskich wzorów jest bardzo dużo. 


Posłuchaj
03:46 czwórka ndt 21.05.2021 matki 1.mp3 W żeńskim stadzie czy samotnie? Macierzyństwo dzików i rysiów (Najlepszy Dzień Tygodnia/Czwórka)

- Dzik to zwierzę, którego my się boimy, ale jego samica jest bardzo dobrą matką - mówi Bartosz Popczyński, edukator leśny. - Locha jest zdolna bronić swoich dzieci nawet kosztem własnego życia. Ona ma ciężkie zadanie. W jednym miocie może urodzić nawet 12 dziczków, tych pasiaczków. Bardzo się o nie troszczy. Lochy potrafią tworzyć "przedszkola". Samice łączą się po 2-3, by wspólnie troszczyć się o swoje dzieci. W takiej grupie może być nawet 30 warchlaków - dodaje. 

Zupełnie inny model widzimy u rysi. To klasyczny przykład samodzielnego macierzyństwa. Tu mama musi wykarmić młode i nauczyć je wszystkiego. - Samiec rysia nie widzi nawet swoich młodych, on bierze udział w zasadzie tylko w zapłodnieniu, a całym procesem wychowania, przystosowania do życia zajmuje się wyłącznie samica - wyjaśnia ekspert. 

Czytaj także:


shutterstock Antarktyda pingwiny 1200.jpg
Doskonali ojcowie w świecie zwierząt. Podium dla pingwinów. A w Polsce?

Obrończynie i bronione

Łoś wydaje nam się trochę niezdarnym zwierzęciem, ale nie dotyczy to jego samicy, która dba o młode. W obronie łoszaków klępa jest w stanie nawet zabić. 


Posłuchaj
03:29 czwórka ndt 21.05.2021 matki 2.mp3.mp3 Niezdarne obrończynie i królowe matki. Macierzyństwo łosi i pszczół (Najlepszy Dzień Tygodnia/Czwórka)

 

- To bardzo troskliwa, ale agresywna matka. Klępa zwykle prowadzi 1-2 łosie. W razie zagrożenia może ich zaciekle bronić, może nawet zaatakować człowieka - opowiada rozmówca Anny Hardej. - Kiedy stanie na tylnych nogach, a przednimi zacznie kopać, to jest w stanie zabić, trzeba o tym pamiętać - dodaje. 

Zupełnie inaczej jest w świecie pszczół i mrówek. Tam broni się matki. Ona jest najwyżej w hierarchii, tylko ona jest w stanie przedłużyć ród. - Pszczoły to owady, a owady raczej nie żyją społecznie. Tu jest społeczeństwo, które opiera się na matce - zaznacza Bartosz Popczyński. - Jeśli jej nie ma, to pszczela rodzina nie jest w stanie długo żyć. Tylko królowa matka jest w stanie składać jaja, z których rodzą się pszczoły. Bez matki rój może wyginąć w ciągu miesiąca. Podobnie jest u mrówek - wyjaśnia. 

Czytaj także: 

Oddalenie jako obrona

W lesie możemy spotkać małą sówkę, która wydaje nam się opuszczona, porzucona, samotna. Nic bardziej mylnego - jej rodzice na pewno są w pobliżu i bacznie ją obserwują. Takiej sowy nie należy zabierać w celu udzielenia jej pomocy. Podobnie jest w przypadku saren. 


Posłuchaj
03:10 czwórka ndt 21.05.2021 matki 3.mp3 Sarnie "porzucenia" i rodziny wilków. Macierzyństwo saren i wilków (Najlepszy Dzień Tygodnia/Czwórka)

 

- Matka koza jest troskliwa i opiekuńcza. Przez ludzi jej zachowanie jest źle interpretowane. Ona, nie chcąc sprowadzić na swe młode niebezpieczeństwa, odchodzi i zostawia malca w trawie, w krzakach, gdzie młode sarniątko jest niewidoczne - wyjaśnia edukator. - To wyraz troski - podkreśla. 

Ciekawym przykładem zbiorowego wychowywania maluchów jest wilcza wataha. Jednak i w tej grupie matka ma szczególne znaczenie. - Tylko wadera, najważniejsza samica w watasze, jest w stanie wydać na świat potomstwo - opowiada ekspert. - W wychowaniu młodych bierze udział też ojciec, a nawet rodzeństwo z poprzedniego miotu. To bardzo rodzinne zwierzęta, bronią się wzajemnie, razem polują. 

***

Tytuł audycji: Najlepszy dzień tygodnia

Prowadzi: Kuba Marcinowicz

Materiał przygotowała: Anna Hardej

Data emisji: 21.05.2021

Godzina emisji: 6.19, 7.24, 8.24

pj

Czytaj także

Trudna sztuka kamuflażu. Jak to robią mistrzowie?

Ostatnia aktualizacja: 23.04.2021 12:59
- Doskonale kamuflują się kałamarnice czy kraby, a także niektóre sowy - tłumaczyła Martyna Walerowicz, popularyzatorka nauki. Jak się okazuje, kameleony wcale nie zmieniają koloru po to, by ukryć się przed potencjalnym wrogiem.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Co łączy słonia, krowę i szczura? Rekordziści z najlepszym węchem na świecie

Ostatnia aktualizacja: 07.05.2021 16:08
Mogłoby się wydawać, że w rankingu na najlepszy węch wygrywa pies, ale chociaż znajduje się wysoko na tej liście, ustępuje miejsca słoniowi. Człowiek jako gatunek plasuje się daleko za koniem czy krową.
rozwiń zwiń