Obecnie znamy 118 pierwiastków, 112 z nich zostało zatwierdzonych przez Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej. Ostatni - 112 nosi nazwę kopernik.
- Wiele z nich w naturze niemal nie istnieje. Są takie, których śladowe ilości wytwarzamy sztucznie albo takie, których czas trwania jest tak krótki, że liczy się w ułamkach sekund - mówi dr Marek Sawicki.
Za twórcę układu okresowego uważa się powszechnie i chyba słusznie Rosjanina Dmitrija Mendelejewa. Po kilku latach prób w 1869 roku odważył się on opublikować pierwszy układ okresowy, w którym zebrane już było ponad 90 pierwiastków. Przełomowym pomysłem Mendelejewa było pozostawienie pustych miejsc tam gdzie występowały duże różnice między masami atomowymi znanych ówcześnie pierwiastków i jednocześnie zakłócona była regularność ich własności chemicznych. Mendelejew przewidział istnienie 8 pierwiastków, z których trzy odkryto jeszcze za jego życia (german, gal i skand) i miały one taką masę atomową i własności jak wynikało to z jego układu okresowego.
- Prawdopodobnie pierwszą osobą, która zauważyła, że pierwiastki ułożone według rosnących mas atomowych wykazują pewną regularność własności był niemiecki chemik Johann Wolfgang Döbereiner, nauczyciel Goethego, który w 1817 roku zestawił grupy składające się z trzech pierwiastków, o podobnych własnościach chemicznych i cyklicznie wzrastających masach atomowych - tłumaczy dr Sawicki.
Potem były kolejne próby. Antoine Beguyer de Chancourtois opublikował w 1863 roku rysunek swojego "bębna pierwiastków". Narysował on po prostu na bębnie spiralnie wznoszący się łańcuch nazw pierwiastków. Średnica bębna była tak dobrana, że łańcuch tworzył pełen obrót spirali, co osiem pierwiastków. - Mówiono wtedy o oktawie kosmicznej muzyki - śmieje się dr Sawicki.
W audycji także o tym, kto i dlaczego został upamiętniony w układzie okresowym Mendelejewa.
Rozmawiała Katarzyna Kobylecka.
(lu)
Aby wysłuchać całej rozmowy , wystarczy wybrać "Tablica Mendelejewa" w boksie "Posłuchaj" w ramce po prawej stronie.