Inspiracją dla projektu był zbiór esejów francuskiego historyka Pierre Nora, który już 40 lat temu zwrócił uwagę, że odchodzi dawna Francja. - Zauważył, że ciśnienie wieku XX, jego ostatniej ćwierci, powszechne zaganianie i globalizacja powodują, że dawne wartości i oczywiste pojęcia wiążące każdego Francuza z przeszłością kraju znikają - mówi współautor projektu prof. Michał Kopczyński. Wówczas we Francji ukazała się duża publikacja pt. "Więzi pamięci".
Węzły pamięci niepodległej Polski - serwis specjalny >>>
W Polsce ten problem nastąpił wcześniej - jeszcze w roku 1945. - Należałoby spróbować cofnąć się trochę w czasie i stworzyć taką więź z pamięcią, tak jak ta pamięć była przeżywana w pokoleniu, które pamięta II Rzeczpospolitą - wyjaśnia profesor.
Jak dodaje, każdy taki zbiór esejów opiera się na pewnym doborze haseł. To właśnie one tworzą rodzaj węzłów, przypominających te na sieci rybackiej. Ich właściwy dobór ma nas skierować na tory tego, jaka była nasza przyszłość oraz kim jesteśmy obecnie jako naród. - Konstrukcja książki też nawiązuje do pojęcia węzłów, mianowicie można tę książkę zacząć czytać od początku, od końca, od środka. Każde z tych haseł ma obok wypisane odnośniki, a więc tematy spokrewnione i przywołane - mówi prof. Kopczyński.
Jaka była czołowa myśl autorów publikacji? - Chcieliśmy stworzyć pewną mapę pamięci. Ważnym punktem wyjścia było to, by spojrzeć na pamięć II Rzeczpospolitej oczami tamtego pokolenia, by nie narzucać współczesnej pamięci i współczesnej siatki pojęć - tłumaczy redaktor publikacji Anna Machcewicz .
W publikacji znajdują się również fotografie archiwalne. Jaki był klucz ich doboru? - Jako historyk sztuki w pewnym momencie zdałem sobie sprawę, że przecież pamięć w dużej mierze jest zakodowana poprzez obrazy, a nie tylko poprzez słowo - komentuje Wojciech Włodarczyk , który dokonał wyboru zdjęć archiwalnych.
HISTORIA w portalu PolskieRadio.pl >>>
Przedsięwzięciu "Węzły pamięci", którego pomysłodawcą jest prof. Zdzisław Najder, patronuje Polskie Radio.
"Wieczór odkrywców" poprowadziła Katarzyna Jankowska.
(sm)