Zjawisko spirytyzmu rozpowszechniło się w Europie w XIX wieku. Podawano wtedy, że na kontynencie żyje około 30 milionów mediów. - Badacze interesowali się tym licząc, że coś odkryją. Ale w powszechnym odczuciu istnienie zaświatów było gwarantem etycznym - wyjaśnia gość Jedynki. Właściwe zachowanie i duchowy rozwój wypływały wprost z przekonania, że dusza jest wieczna.
Ci, którzy chcieli nawiązać kontakt ze zmarłymi spotykali się przy mahoniowych stołach, których ruch był dowodem obecności bytu eterycznego. Pierwszą na ziemiach polskich wzmiankę o próbie nawiązania w ten sposób kontaktów z zaświatami opublikował 14 kwietnia 1853 r. krakowski "Czas”. Rok po epidemii cholery, która zabrała tysiące ludzi, zaświaty interesowały rodaków szczególnie.
Byli i tacy, którzy do kwestii wywoływania duchów podchodzili z uśmiechem. Sceptycy z kolei zachowywali dystans starając się wyjaśnić racjonalnie obserwowane zjawiska. Związki magnetyzmu z zachowaniem mediów opisywali m.in. ks. Adam Jakubowski i filozof Bronisław Trentowski, a okulista Wiktor Feliks Szokalski próbował wyjaśnić, jak to możliwe, że oczy widzą coś, czego nie ma. - Napisał książkę "Fantazyjne objawy zmysłowe", która może być pasjonująca dla wszystkich zainteresowanych duchami. Zbiera bowiem przypadki pojawiania się zjaw - dodaje prof. Anna Mikołejko.
W świecie spirytyzmu zasłynęli Polacy stojący po obu stronach barykady. Teofil Modrzejewski, znany pod pseudonimem Franek Kluski, zwany był królem mediów. - Nigdy mu nie udowodniono oszustwa, nie pobierał też żadnych opłat za udział w seansach. Z kolei wynalazca Julian Ochorowicz pozostawał sceptyczny do czasu rzymskiego spotkania z Euzebią Palladino.
Czego doświadczył Ochorowicz, do czego przyznały się siostry Fox, dlaczego mediom krępowano nogi i jakie zmiany w postrzeganiu zjawisk paranormalnych przyniósł wiek XX, dowiesz się z nagrania audycji.
***
Tytuł audycji: Naukowy zawrót głowy
Prowadziła: Dorota Truszczak
Gość: prof. Anna Mikołejko (Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego)
Data emisji: 18.11.2014
Godzina emisji: 23.14
(asz, pg)