W czasach stalinizmu (1948-1956) Polska była całkowicie podporządkowana ZSRR. Chociaż oficjalnie władzę w Polsce sprawował Bierut, to nie miał on prawie żadnego wpływu na wojsko. Tą dziedziną rządził niepodzielnie sowiecki marszałek, Konstanty Rokossowski. Otrzymywał on dokładne instrukcje od sztabu głównego Armii Czerwonej.
Był z pochodzenia Polakiem, ale z wyboru obywatelem Związku Sowieckiego. Na różnych stanowiskach w Armii Czerwonej dowodził pułkiem, brygadą, dywizją i korpusem kawalerii. W 1937 roku stał się ofiarą stalinowskich czystek, oskarżono go o szpiegostwo dla wywiadu japońskiego i polskiego. Był torturowany i więziony w łagrach. W 1940 roku zwolniony z więzienia i przywrócony do służby wojskowej. W czasie II wojny światowej dowodził kolejno kilkoma frontami, był jednym z najwybitniejszych dowódców wojskowych.
– Rokossowski nie tylko potrafił bardzo umiejętnie dowodzić. Był jedynym dowódcą sowieckim, co podkreślają wszyscy jego podkomendni, który rachował koszty ludzkie, brał pod uwagę minimalizację strat. To powodowało, że oficerowie i żołnierze marzyli, żeby znaleźć się pod rozkazami Rokossowskiego – mówi historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz.
03:38 Postacie i wydarzenia II wojny światowej.mp3 - Polak z pochodzenia, ale obywatel Związku Sowieckiego z wyboru - o postaci Konstantego Rokossowskiego mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji z cyklu "Postacie i wydarzenia II wojny światowej".
74 lata temu, 6 listopada 1949 roku na polecenie Stalina, Rokossowski, na podstawie porozumienia rządu polskiego i ZSRR, został polskim ministrem obrony narodowej. Mianowano go marszałkiem Polski. Od 1950 roku został członkiem Biura Politycznego PZPR, a w 1952 roku wicepremierem.
Wśród historyków istnieje opinia, że Rokossowski w pewnym stopniu ponosi odpowiedzialność za represje wobec przedwojennych polskich oficerów, czystki oraz sowietyzację w Legionach Wojska Polskiego po II wojnie światowej. Dla młodzieży z rodzin antysocjalistycznych, w miejsce służby wojskowej, wprowadził represyjny system pracy przymusowej w kamieniołomach, kopalniach węgla i rud uranu.
W trakcie wydarzeń poznańskich w 1956 roku to on zaproponował Biuru Politycznemu KC PZPR wysłanie wojsk do Poznania w celu stłumienia strajku.
W październiku 1956, w czasie trwania VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR, wydał rozkaz okrążenia Warszawy przez wojska radzieckie i polskie, który wycofał po wizycie w Polsce delegacji radzieckiej z Chruszczowem na czele.
03:42 Rokossowski w aktach bezpieki - Za kulisami.mp3 Konstanty Rokossowski w aktach bezpieki. Fragment audycji Józefa Światły "Za kulisami bezpieki i partii" z archiwum Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
Po objęciu funkcji I sekretarza KC PZPR przez Władysława Gomułkę w październiku 1956 roku Konstanty Rokossowski odszedł ze składu Biura Politycznego KC PZPR. Wkrótce odwołano go ze stanowiska ministra obrony narodowej i wicepremiera. Rokossowski opuścił Polskę wraz z 500 doradcami, zajmującymi do tamtej pory stanowiska w wojsku polskim. Wrócił do ZSRR, gdzie w latach 1958-1962 został wiceministrem obrony narodowej ZSRR.
Konstanty Rokossowski zmarł 3 sierpnia 1968 w Moskwie. Jako wybitnie zasłużony dla ZSRR został pochowany pod murami Kremla.
Więcej o Konstantym Rokossowskim w serwisie Radiach Wolności>>>
mk