Zanim kompleks nazistowskich obozów Auschwitz-Birkenau został wyzwolony, na więźniach dokonano ostatnich egzekucji, w powietrze wysadzono komory gazowe i krematoria, palono dokumenty, a blisko 60 tysięcy osób wypędzono w marsze śmierci. W ciągu 5 lat istnienia do miejsca kaźni trafiło około 1,3 miliona ludzi, z czego 405 tys. zarejestrowano jako więźniów. - Większość zamordowanych to byli Żydzi - około miliona osób, kolejną ogromną grupę ofiar stanowili Polacy - od 70 do 75 tys., Romowie - 21 tys. i 15 tys. jeńców radzieckich - podaje Andrzej Kacorzyk, zastępca dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Gdy 27 stycznia 1945 obóz wyzwalała 60. Armia Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej, na jego terenie przebywało kilka tysięcy jeńców.
Wiedza i pamięć
Każdego roku do tego Miejsca Pamięci przyjeżdżają ludzie z całego świata, tylko w 2014 było ich ponad 1,5 miliona. Czego szukają? Co robią ze zdobytą tu wiedzą i doświadczeniami? - Przeszłość ma funkcję edukacyjną. Wydaje się, że to powinna być lekcja, ale nie trzeba mieć zbyt dużych oczekiwań wobec historii - uważa prof. Jolanta Żyndul z Muzeum Historii Żydów Polskich. Jej zdaniem sam Holokaust - który wydarzył się 20 lat po I wojnie światowej, wojnie totalnej - oraz wydarzenia na świecie dowodzą, że wiedza nie chroni przed stereotypami, nienawiścią i popełnianiem tych samych błędów.
Zgadza się z tym Andrzej Kacorzyk, który jednak dodaje, że wiedza daje szansę, by złe rzeczy w świecie pokonywać. - Najważniejsza jest sama wizyta w autentycznym miejscu pamięci, które do tej pory zachowuje swą czytelność, rozpoznawalność. Wszystkie obiekty i przedmioty tu zgromadzone tworzą potęgę tego miejsca, za każdym z nich ukryte są indywidualne historie - podkreśla. Nie chodzi jednak o oddziaływanie na emocje, ale dojrzałe przyjęcie faktów, a do tego może przygotować właściwa edukacja.
Rolą tej ostatniej jest także troska o pamięć językową - goście Radiowej Jedynki są zgodni co do znaczenia, jakie ma korygowanie takich błędów jak "polskie obozy" czy "zwiedzanie" obozów koncentracyjnych - oraz uczenie wrażliwości i pokazywanie wartości w życiu społecznym na co dzień.
Goście Radiowej Jedynki rozmawiali również o tym, jak wygląda troska o miejsca pamięci w Niemczech oraz o nauczaniu historii w Polsce.
***
Tytuł audycji: Popołudnie z Jedynką
Prowadził: Artur Wolski
Goście: prof. Jolanta Żyndul z Muzeum Historii Żydów Polskich, prof. Cezary Król - dyrektor Instytutu Studiów Politycznych PAN, prof. Robert Traba - dyrektor Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Andrzej Kacorzyk - zastępca dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście
Data emisji: 22.01.2015
Godzina emisji: 16.25
(asz/jp)