Logo Polskiego Radia
PolskieRadio24.pl
Izabella Mazurek 10.08.2020

Powstanie Warszawskie. 10 sierpnia 1944. "Śródmieście wyglądało jak wyspa otoczona ogniem"

Dziesiąty dzień powstania, czwartek. Na Woli zgrupowanie "Radosław" mimo kilkunastokrotnych natarć niemieckich utrzymuje placówki na ul. Okopowej, na Cmentarzu Żydowskim i na Stawkach. 

Artyleria pociągu pancernego przez cały dzień ostrzeliwuje Stare Miasto. W Śródmieściu oddział AK pod dowództwem kpt. "Gurta" opanowuje gmach wodociągów i kanalizacji na pl. Starynkiewicza, broniony przez załogę SS.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Oddziały zgrupowania "Chrobry II" opanowują zabudowania browaru Haberbuscha między Grzybowską a Krochmalną i zdobywają zgromadzoną tam żywność. Umacniają się akowskie oddziały na Powiślu. Odzyskują placówki na ul. Karowej i na wpół spalony Pałac Staszica. Artyleria niemiecka ostrzeliwuje elektrownię, której załoga broni pozycji, a jednocześnie zapewnia miastu dostawę prądu.

Posłuchaj
02:17 10 sierpnia.mp3 Opowieść Tadeusza Różyckiego ps. Dudek, łącznika Harcerskiej Poczty Polowej o nieudanym występie chóru dla rannych. (Archiwum PR) 

Aleksander Gieysztor ps. Borodzicz wspomina: "Śródmieście miało obraz wyspy. Wyspy, która otoczona ogniem, otoczona kordonem walczącym, była tym właśnie przez tyle lat oczekiwanym – miejscem wolności. Drogo za nią płacono, niemniej oddychano w tych dniach naprawdę pełną piersią".

Posłuchaj
13:44 Dni Walczącej Stolicy, 10.08.mp3 Wspomnienia m.in. Aleksandra Gieysztora na temat sytuacji powstańców w Śródmieściu. Cykl "Dni Walczącej Stolicy" Władysława Bartoszewskiego. (RWE, 1984) 

W nocy z 9 na 10 samoloty brytyjskie dokonują zrzutów broni i amunicji nad Śródmieściem i Mokotowem.

Posłuchaj
02:17 A45110 10.08 Powstancze kalendarium_836266_1.mp3 - Wiedzieliśmy, że to nie są zbyt wielkie zrzuty, ale to dodawało otuchy. (PR, 2014) 

Na Ochocie reduta Wawelska, a więc blok domów przy ul. Wawelskiej 60, rozbita już prawie w gruzy ogniem artylerii i nękana pożarami broni się nadal. Wieczorem gotowy jest przekop do kanałów. Tymczasem żołdactwo RONA przeprowadza pacyfikację opuszczonej reduty przy ul. Kaliskiej.

Po południu samoloty niemieckie rozrzucają ulotki zatytułowane: "Ultimatum dla ludności Warszawy". Niemieckie dowództwo wzywa mieszkańców do opuszczenia miasta z białymi chustkami w ręku, zapewniając, że żaden mieszkaniec Warszawy dobrowolnie opuszczający miasto nie dozna żadnej krzywdy, co więcej, obiecując pracę i chleb wszystkim zdolnym do pracy mężczyznom i kobietom.