Umowa o statusie wojsk (Status of Forces Agreement – SOFA) jest konieczna dla funkcjonowania w Polsce m.in. bazy systemu obrony przeciwrakietowej oraz rozmieszczenia baterii systemu przeciwlotniczego i przeciwrakietowego Patriot.
SOFA określiła warunki pobytu w Polsce żołnierzy, personelu cywilnego, członków rodzin i wykonawców kontraktowych USA. Wg umowy siły zbrojne i ich personel zobowiązane są do przestrzegania polskiego prawa na całym terytorium naszego kraju.
Prace nad dokumentem towarzyszącym zawartej w sierpniu ubiegłego roku umowie o umieszczeniu w Polsce elementów amerykańskiej tarczy antyrakietowej trwały ponad rok. Zakończyły się przed kilkoma tygodniami.
Dodatek do tarczy
W sierpniu ubiegłego roku Polska i Stany Zjednoczone podpisały umowę o umieszczeniu w Polsce elementów systemu obrony przeciwrakietowej mającego - w ówczesnej wersji - chronić terytorium Stanów Zjednoczonych i amerykańskie wojska stacjonujące za granicą przed rakietami z Iranu. W Polsce miała zostać ulokowana baza 10 rakiet przechwytujących rakiety dalekiego zasięgu, w Czechach planowano zainstalować radar.
We wrześniu tego roku administracja Baracka Obamy ogłosiła rezygnację z planów forsowanych przez rząd George'a W. Busha na rzecz rozmieszczenia w Europie mobilnych naziemnych rakiet SM-3, dotychczas wytwarzanych w wersji morskiej.
W październiku bieżącego roku przedstawiciel Departamentu Stanu Alexander Vershbow oświadczył, że Stany Zjednoczone są zainteresowane ulokowaniem w Polsce jednego z dwóch naziemnych zestawów rakiet krótkiego i średniego zasięgu SM-3.
W negocjacjach dotyczących zasadniczej części tarczy antyrakietowej strona polska stawiała warunek jednoczesnego wzmocnienia polskiej obrony powietrznej przeciwlotniczymi i przeciwrakietowymi zestawami krótkiego zasięgu np. typu Patriot. Zgodnie z zapowiedziami, w Polsce ma rotacyjnie stacjonować bateria Patriot wyposażona w rakiety w wersji bojowej, a nie ćwiczebnej, jak wcześniej proponowali Amerykanie. Zestaw ma być włączony w polski system obrony powietrznej.
Według ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego pierwszej rotacyjnej obecności zestawu Patriot można oczekiwać do końca marca przyszłego roku, jednak termin leży w gestii Amerykanów.