Cieszy się Zachód i Iran, niepokoi - Izrael. Osiągnięto wstępne porozumienie w sprawie irańskiego programu nuklearnego. W rozmowach z delegacją Iranu w Genewie uczestniczyli przedstawiciele Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, Niemiec i Chin.
Szczególne zadowolenie z osiągnięcia porozumienia wyraził po rozmowach amerykański sekretarz stanu John Kerry. Poinformował on na konferencji prasowej, że Iran zgodził się na wzbogacanie swojego uranu do poziomu około pięciu procent, a także na rozcieńczenie lub przekształcenie swojego całego uranu, wzbogaconego wcześniej do poziomu dwudziestu procent. Jak podkreślił John Kerry, oznacza to, że podczas gdy dzisiaj Iran ma około 200 kilogramów wzbogaconego do dwudziestu procent uranu, który mógłby wykorzystać do budowy broni atomowej, to w ciągu sześciu miesięcy cały ten zapas zniknie.
Zadowolony z porozumienia jest uczestniczący w rozmowach w Genewie szef irańskiej dyplomacji Mohammad Dżawad Zarif. Uznał je za "wielki sukces". Zapewnił, że jego kraj dotrzyma zapisów porozumienia i dodatkowo - aby rozwiać wszelkie obawy - rozszerzy swoją współpracę z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej.
Szefowa unijnej dyplomacji Catherine Ashton, obok szef MSZ Iranu Dżawad Zarif (2P) i członkowie irańskiej delegacji w Genewie, fot. PAP/EPA/MARTIAL TREZZINI
Barack Obama: to efekt sankcji
Amerykański prezydent Barack Obama, komentując osiągnięcie porozumienia, powiedział, że ustępstwa ze strony Teheranu są skutkiem bezprecedensowych sankcji nałożonych na ten kraj oraz intensywnych zabiegów dyplomatycznych ze strony jego rządu oraz partnerów Stanów Zjednoczonych. - Choć dzisiejsze porozumienie jest tylko pierwszym krokiem, osiągnęliśmy bardzo dużo - podkreślił Obama. Wyjaśnił, że po raz pierwszy od prawie dekady udało się zatrzymać irański program jądrowy. W zamian Teheran uzyska umiarkowane ograniczenie sankcji. Barack Obama przyznał, że dalsze negocjacje będą trudne i zaznaczył, że to na Iranie spoczywa ciężar dowodu, iż jego program nuklearny służy celom pokojowym".
Dyplomaci w Genewie (L-P): szef MSZ Wielkiej Brytanii William Hague, szef MSZ Niemiec Guido Westerwelle, szefowa unijnej dyplomacji Catherine Ashton,szef MSZ Iranu Mohammad Dżawad Zarif, szef chińskiej dyplomacji Wang Yi, sekretarz stanu USA John Kerry, szef MSZ Rosji Siergiej Ławrow, szef MSZ Francji Laurent Fabius, PAP/EPA/MARTIAL TREZZINI
"Kompromis oparty na iluzji"
Jest już pierwsza reakcja Izraela na porozumienie z Iranem. B. iraelski minister wywiadu, który zajmuje się monitorowaniem irańskiego programu nuklearnego, oświadczył, że "porozumienie w rzeczywistości przybliża Iran do wyprodukowania bomby nuklearnej". Yuval Steinitz uważa, że nie ma powodów do świętowania, bo kompromis osiągnięto "na podstawie iluzji i kłamstw ze strony Iranu".
Izrael jest jednym z najbardziej zagorzałych przeciwników negocjacji z Iranem. Izraelski premier Benjamin Netanjahu wielokrotnie ostrzegał, że rozmowy nie zlikwidują zagrożenia ze strony Teheranu, a doprowadzą jedynie do złagodzenia sankcji nakładanych przez wspólnotę międzynarodową.
Kancelaria izraelskiego premiera wydała rano oświadczenie, że zawarte w Genewie porozumienie jest "złe". Sam Benjamin Netanjahu jeszcze nie wypowiedział się w tej sprawie, ale oczekuje się, że temat będzie głównym przedmiotem zaplanowanego na dzisiaj posiedzenia rządu w Jerozolimie. Amerykańscy dyplomaci twierdzą, że prezydent Barack Obama jeszcze dzisiaj ma rozmawiać telefonicznie z premierem Izraela.
Zniesienie części sankcji za porozumienie
W zamian za zgodę Iranu na porozumienie, ma zostać zniesiona część sankcji, nałożonych na ten kraj przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Dotyczy to między innymi handlu złotem, wyrobami petrochemicznymi i samochodami. Iran ma też otrzymać od państw zachodnich przeszło cztery miliardy dolarów pomocy.
Rozmowy w Genewie trwały ponad cztery dni. Przewodniczyła im szefowa dyplomacji Unii Europejskiej, Catherine Ashton, według której osiągnięte porozumienie określa terminarz kompleksowego rozwiązania problemu nuklearnego.
Kraje zachodnie obawiają się, że prowadzony od kilku lat irański program nuklearny ma na celu zbudowanie bomby atomowej. Teheran zapewnia, że program ma charakter pokojowy. Brak zgody irańskich władz na międzynarodową kontrolę programu doprowadził jednak do nałożenia na Iran sankcji.
IAR/agkm
Galeria: dzień na zdjęciach >>>
