Logo Polskiego Radia
Trójka
Michał Karpa 22.07.2020

Opowiedziane dźwiękiem

Kiedyś uważano, że muzyka to tylko utwory skomponowane wedle pewnych reguł i wykonane przez człowieka.
Studio Eksperymentalne Polskiego Radia - to tu powstały pionierskie utwory elektroakustyczneStudio Eksperymentalne Polskiego Radia - to tu powstały pionierskie utwory elektroakustyczne Archiuwm PR

Od czasu pierwszych awangard (pocz. XX wieku) do arsenału dzieł muzycznych dodano także inne dźwięki.

Futurysta Luigi Russolo rejestrował i emitował m.in. uliczne hałasy i inne przykre odgłosy za pośrednictwem "bruitora", czyli organów hałasu. W latach 20. Fernand Leger wyreżyserował film eksperymentalny "Balet mechaniczny" z ogłosami "industrialnymię.

Oczywiście, z dźwiękami eksperymentowały radio i film, tworząc foniczne zaplecze słów czy obrazów.

Posłuchaj
50:04 2020_07_22 21_08_49_PR3_Klub_Trojki.mp3 Historie opowiedziane dźwiękami (Klub Trójki)

 

W latach 50. napłynęła fala eksperymentów muzyczno-wizualnych: John Cage (USA) i jego słynny utwór "4'33" z 1952, Pierre Schaeffer (Francja), zespół The Art of Noise (Anglia).

W Polsce powstało Studio Eksperymentalne Polskiego Radia (1957), kilka lat temu uznane za dzieło sztuki i włączone do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi.

W latach 60. konceptualizm doprowadził do zacieśnienia związków pomiędzy stroną audio a wizją. Tu warto przypomnieć "Panoramiczny koncert morski" Tadeusza Kantor, podczas którego Edward Krasiński "dyrygował" morskimi falami.

Pod koniec tamtej dekady w galeriach zdarzały się dzieła dźwiękowe – swoiste audycje, zastępujące obrazy. Same odgłosy poruszały wyobraźnię odbiorców, który miał sobie sam "wyświetlić" wizję w wyobraźni.

Również twórcy muzyki tak lekkiej jak poważnej dodawali do utworów elementy skopiowane z rzeczywistości, z bardziej lub mniej przetworzonych prawdziwych dźwięków.

Grupa Pink Floyd zaprezentowała odgłosy szykowania śniadania ze smażeniem jajecznicy włącznie; Vangelis użył odgłosów strzelaniny i klaksonów, Neil Diamond użył nowojorskiego ulicznego harmideru jako tła muzycznego, itd. itp.

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Monika Małkowska
Goście: 
prof. Karol Radziwonowicz (pianista, pedagog, prezes Towarzystwa im. Ignacego Paderewskiego)
Data emisji: 22.07.2020
Godzina emisji: 21.09