Logo Polskiego Radia
Jedynka
Klaudia Hatała 10.09.2021

Które z idei Stanisława Lema urzeczywistniły się po latach?

Jako młody człowiek pragnął studiować na politechnice i zostać uczonym. To niezrealizowane marzenie ziściło się niejako w jego twórczości, w której prognozował kierunki rozwoju nauki i techniki. - Stanisław Lem potrafił wybrać z tworzącego się wielkiego oceanu informacji naukowych pewne ważne rzeczy - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Łukasz Turski z Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk.
Posłuchaj
  • Dziś wydaje się, że pewne kierunki rozwoju techniki, o których pisał Stanisław Lem, urzeczywistniły się na naszych oczach (Jedynka/Eureka)
Czytaj także

Stanisław Lem Forum 1200.jpg
100. rocznica urodzin Stanisława Lema w Jedynce
Posłuchaj
23:48 2021_09_10 19_30_44_PR1_Eureka.mp3 Dziś wydaje się, że pewne kierunki rozwoju techniki, o których pisał Stanisław Lem, urzeczywistniły się na naszych oczach (Jedynka/Eureka)

Stanisław Lem studiował medycynę, chociaż chciał być inżynierem. Ostatecznie jednak został najsłynniejszym polskim pisarzem science fiction. Które z jego idei urzeczywistniły się po latach?

- W latach 50. byłem zafascynowany tym, co Lem przewidywał i opisywał w swojej twórczości. Część tego możemy dzisiaj interpretować jako coś, co ziściło się - twierdzi prof. Łukasz Turski. - Dla mnie twórczość Lema nie jest tak ważna jako przepowiadająca przyszłość rozwoju świata, ale jako część twórczości literackiej Lema, która wykorzystywała mechanizm typowy dla powieści science fiction do mówienia o ludziach i jaki jest stan ludzi nie w przyszłości, tylko teraz - dodaje jednak.

Komputer z "Astronautów"

Dziś wydaje się, że pewne kierunki rozwoju techniki, o których pisał Stanisław Lem, urzeczywistniły się na naszych oczach. - W statku kosmicznym, który leci na Wenus w pierwszej większej pozycji literackiej Lema "Astronauci", mamy już wykorzystany do sterowania i podejmowania decyzji komputer (…). Tutaj nagle Lem przewidział, że te urządzenia będą odgrywały niezwykle istotną rolę w naszym codziennym życiu. To było w twórczości Lema niewątpliwie wspaniałe, że on potrafił wybrać z tworzącego się wielkiego oceanu informacji naukowych pewne ważne rzeczy - przyznaje prof. Łukasz Turski.

solaris
Kulisy powstawania filmów opartych na twórczości Stanisława Lema

- W książce pt. "Sezam" bohaterem jest mózg elektronowy, czyli komputer, który jest już zasilany energią elektryczną z reaktora atomowego. Lem wiedział o tym, że przyszłością świata jest właśnie ta energia jądrowa. I tak rzeczywiście jest. Jeśli nie pogodzimy się z tym faktem i nie odrzucimy tej histerii antyjądrowej, to będziemy mieli poważne kłopoty, a jak będziemy mieli dużo energii elektrycznej, to rzeczywiście będziemy jeździć po Warszawie elektrycznymi samochodami - tłumaczy gość Jedynki.

Kosmiczny złom

Stanisław Lem opisywał również wątek kosmicznego złomu. - Wiedział, że jeżeli będziemy rozwijać technologie kosmiczne, głównie sztuczne satelity, to na orbitach dookoła Ziemi pojawi się cała masa tego metalowego złomu. Dosłownie kilka dni temu instytucje odpowiedzialne w Rosji za utrzymanie w jakimkolwiek stanie nadającym się do użytku międzynarodowej stacji kosmicznej, przyznały się do tego, że stacja kosmiczna rozpada się. Jednym z problemów jest, co zrobić z tym gigantem i czy da się w bezpieczny sposób zdeorbitować - zauważa prof. Łukasz Turski.

- Dla mnie u Lema wspaniałe jest zrozumienie tego, co niesie ze sobą rozwój technologii, techniki i jakie może on mieć dla nas konsekwencje - słyszymy.

Czytaj także:

***

W "Eurece" ponadto o Europejskich Dniach Dziedzictwa - cyklicznej imprezie, która odbywa się w tym samym czasie w różnych miastach Starego Kontynentu.

W Polsce będzie miała miejsce już po raz 29. Na dwa weekendy września (11-12 i 18-19.09 ) zaplanowane są setki wydarzeń, które upowszechnią wiedzę o tradycyjnej kuchni, produktach regionalnych, przetwórstwie domowym i lokalnym, a także - poprzez popularyzację takich miejsc, jak stare browary, piekarnie czy młyny - pokażą, jak przebiegał proces tworzenia produktów w oparciu
o stare, tradycyjne receptury.

Tematem przewodnim tegorocznych EDD są bowiem "Smaki dziedzictwa". Hasło to podkreśla znaczenie kulturowego bogactwa tradycji kulinarnych, które odgrywały niebagatelną rolę w pielęgnowaniu obyczajów Polaków i tworzeniu wspólnoty rodzin i przyjaciół biesiadujących przy jednym stole. Gościem audycji był Bartosz Skaldawski - dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

***

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka

Goście: prof. Łukasz Turski (Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk), Bartosz Skaldawski (dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa)

Data emisji: 10.09.2021

Godzina emisji: 19.30

DS