Złamanie kodu uważane jest za znaczący wkład Polski w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej. Według historyków, dzieło Polaków mogło skrócić wojnę o 2-3 lata, i w konsekwencji - uratowało życie 20-30 milionom ludzi w Europie i na świecie.
Koszt powstania muzeum to ok. 15 mln zł, środki pochodzić będą z funduszy unijnych i budżetu miasta. W placówce znajdą się kopie słynnego urządzenia oraz eksponaty multimedialne. Zwiedzający będą rozwiązywać zagadki kryptologiczne, bawić się matematyką i szyframi.
Muzeum mieścić się będzie najprawdopodobniej w dotychczasowej siedzibie wydziału historii poznańskiego uniwersytetu.
"To nie będzie muzeum z gablotkami"
- Stawiamy na nowoczesne formy ekspozycji. Chcemy połączyć funkcję muzeum z centrum edukacyjnym, które mogłoby przybliżać młodzieży zagadnienia związane z matematyką, kryptologią, informatyką. Będzie to miejsce zachęcające do wielokrotnego odwiedzania - powiedział wiceprezydent Poznania Mariusz Wiśniewski.
O utworzenie Muzeum Enigmy od lat zabiegał pomysłodawca przedsięwzięcia, poznański dziennikarz Szymon Mazur.
- Wciąż za mało chwalimy się naszymi sukcesami, naszą historią. W Poznaniu działają placówki upamiętniające początki polskiej państwowości, powstanie wielkopolskie, czy Poznański Czerwiec. Naturalnym wydało mi się, że potrzeba też miejsca, które upamiętni i nagłośni także sukces poznańskich kryptologów - powiedział Mazur.
****
W 1932 roku matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski poznali tajemnicę działania niemieckiej elektromechanicznej maszyny szyfrującej Enigma. Dokonali tego po raz pierwszy metodami matematycznymi. Dotychczas w kryptologii stosowano głównie metody lingwistyczne.
Marian Rejewski - pogromca Enigmy
Studenci Uniwersytetu Poznańskiego uczestniczyli w kursie dla kryptologów zorganizowanym na tej uczelni przy współudziale wojska. Po ukończeniu kursu zostali zatrudnieni w Biurze Szyfrów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Skonstruowana w latach 20. XX wieku Enigma miała służyć utajnianiu korespondencji handlowej. Szybko jednak wykorzystano ją w niemieckich siłach zbrojnych.
Trzej matematycy zaprojektowali kopię maszyny szyfrującej. Egzemplarze tego urządzenia powstawały w warszawskiej Wytwórni Radiotechnicznej AVA.
Polski prezent dla Francji
Latem 1939 roku polskie władze wojskowe przekazały do Francji i Wielkiej Brytanii egzemplarze kopii maszyny wraz z informacjami dotyczącymi złamanego szyfru.
We wrześniu 1939 roku Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski ewakuowali się przez Rumunię do Francji. Jerzy Różycki zginął w styczniu 1942 r. na statku, który zatonął w tajemniczych okolicznościach na Morzu Śródziemnym. Dwaj pozostali matematycy nadal zajmowali się niemieckimi szyframi, pracując w jednostce Wojska Polskiego w Wielkiej Brytanii.
Prace nad łamaniem kolejnych wersji i udoskonaleń szyfru Enigmy kontynuowano w brytyjskim ośrodku kryptologicznym w Bletchley Park. Zdaniem historyków dzięki temu, że alianci znali informacje przesyłane przez Enigmę, II wojna światowa trwała krócej o 2-3 lata.
W 2000 roku Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżami Wielkimi Orderu Odrodzenia Polski.
W 2007 roku na ich cześć w Poznaniu odsłonięto, wykonany z patynowanego brązu, czterometrowy obelisk w kształcie graniastosłupa o podstawie trójkąta. Na każdej ze ścian wśród cyfr umieszczone są nazwiska kryptologów.
II WOJNA ŚWIATOWA - CZYTAJ WIĘCEJ >>>
PAP/iz