Rekonstrukcja twarzy "Juanity". Jak odtworzono wygląd 500-letniej mumii?

• Mumię "Juanity" odnalazł w 1995 roku dr Johan Reinhard. Ciało dziewczyny przetrwało 500 lat w bardzo dobrym stanie.
• Międzynarodowy zespół badaczy zdołał odtworzyć wygląd inkaskiej mumii. W grupie znalazła się dr Dagmara Socha, która w "Eurece" opowiedziała o pracach nad rekonstrukcją wyglądu "Juanity".

Jak przyznaje w audycji "Eureka" dr Dagmara Socha, projekt rekonstrukcji wyglądu "Juanity" powstał już jakiś czas temu. Aby tego dokonać, badaczom potrzebny był skan czaszki mumii. Udało się go pozyskać w 2020 roku, przy okazji innych badań bioarcheologicznych. Wykonano wówczas tomografię komputerową wszystkich mumii znajdujących się w posiadaniu Muzeum Sanktuariów Andyjskich w Arequipie, w tym "Juanity".

- Wszystkie badania, które prowadzimy, są realizowane w zespole międzynarodowym. Akurat ta rekonstrukcja i sam pomysł wystawy związanej z naszymi badaniami, zostały wsparte przez Ministerstwo Edukacji i Nauki - wyjaśnia bioarcheolog. - Razem ze mną przygotowała go dr Dominika Sieczkowska z Centrum Badań Andyjskich. W procesie uczestniczyli również Peruwiańczycy, przede wszystkim osoby związane z muzeum: dyrektor placówki dr Franz Grupp, a także sam odkrywca tej mumii, Johan Reinhard, z którym współpracujemy i jesteśmy w kontakcie od kilku lat - kontynuuje rozmówczyni Katarzyny Kobyleckiej.

Zrekonstruowana twarz "Juanity" (fot. dr Dagmara Socha)

Rekonstrukcja twarzy "Juanity". Jak przebiegał proces?

Po wykonaniu skanów i tomografii komputerowej głowy "Juanity" zespół badaczy przekazał dane do dr. Bartłomieja Ćmielewskiego. Specjalista z Politechniki Wrocławskiej wykonał trójwymiarowy model czaszki.

Kolejnym krokiem prac było nawiązanie współpracy z Oscarem Nilssonem. Przesłane skany czaszki szwedzki rzeźbiarz i archeolog wydrukował na drukarce 3D; na pozyskanym w ten sposób modelu rozpoczął prace związane z rekonstrukcją. - Cały proces jest bardzo żmudny, trwał prawie pół roku. Oscar Nilsson pracuje na technice zwanej manchesterską. Polega ona na tym, że odtwarzany jest mięsień po mięśniu, a następnie nakładana jest dodatkowa warstwa, która jest związana z grubością tkanek miękkich - wyjaśnia dr Dagmara Socha. - Do pomocy przyszły nam tutaj wyniki badań bioarcheologicznych. W takim wypadku bardzo istotne są wiek, płeć, pochodzenie etniczne i stopień odżywienia. Dzięki skanom tomografii komputerowej niektóre z tych danych były możliwe do odtworzenia - dodaje gość "Eureki".

W ramach procesu rekonstrukcji odtworzono twarz i część torsu "Juanity". Zespół naukowców przy pracy nad silikonowym modelem wykorzystał także ręcznie wykonane tekstylia. - Wykonywaliśmy rekonstrukcję mumii, która była bardzo dobrze zachowana. Mogliśmy na przykład bardzo dokładnie odtworzyć uczesanie "Juanity", ponieważ włosy zachowały się i w dalszym ciągu są zaplecione w warkocz. Tak samo mogliśmy odtworzyć tekstylia, jakie miała na sobie - podkreśla bioarcheolog.

Czytaj także:

• Język medycyny. Jak komunikować się na linii pacjent-lekarz?
• Tatuaż z Ghazali. Wyjątkowe odkrycie w ramach wykopalisk w Sudanie

Gdzie można zobaczyć rekonstrukcję "Juanity"?

Od października silikonowy model "Juanity" jest prezentowany w Muzeum Sanktuariów Andyjskich w Arequipie, do którego ściągają tłumy zwiedzających. - Było to dla mnie dosyć dużym zaskoczeniem, z jak wielkim zainteresowaniem społeczności samej Arequipy, jak również Peru, spotkało się otwarcie naszej wystawy. Przybyło na nią bardzo dużo mediów; dużo osób przyszło również później zobaczyć rekonstrukcję "Juanity" - przyznaje dr Dagmara Socha.

Ponadto w audycji:

Geolodzy z UW uczestniczyli niedawno w projekcie badawczym na terenie Wietnamu, gdzie pobrali próbki, które pozwolą m.in. na przeprowadzenie analizy paleontologicznej oraz interpretację klimatu, jaki panował na tym obszarze ponad 25 mln lat temu. Aby zintensyfikować współpracę między polskimi i wietnamskimi jednostkami badawczymi w zakresie nauk o Ziemi, ale także i m.in. ekologii, nauk biologicznych oraz archeologii, zostało właśnie utworzone Polsko-Wietnamskie Tropikalne Centrum Badawcze w Wietnamie.

Jakie cele stawia sobie placówka i w jakim stopniu umożliwi ona realizację nowych przedsięwzięć naukowych? Opowiedzieli o tym prof. Anna Wysocka z Instytutu Nauk Geologicznych PAN i Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, oraz prof. Mariusz Ziółkowski z Centrum Badań Andyjskich UW.

***