Jaskinia Raj. Dom neandertalczyków i człowieka współczesnego?

• Jaskinia Raj znajduje się w Chęcinach, około 11 km na południowy zachód od Kielc.
• Powstała w skałach wapiennych, na dnie ciepłego morza, które to szumiało około 360 mln lat temu.
• W 1964 roku odkryli ją uczniowie krakowskiego technikum geologicznego.
• Ma niezwykłej piękności nacieki. Jest tu ponad 47 tysięcy stalaktytów. Najwyższa kolumna ma prawie dwa metry wysokości. Długość naturalnych korytarzy wynosi 240 m.

Archeolodzy wiedzieli już całkiem sporo o Jaskini Raj po badaniach w latach 60. - Między innymi to, że neandertalczyk był przynajmniej dwukrotnie w tej jaskini. Raz w okresie trochę cieplejszym, drugi raz w chłodniejszym. Zostało po nim sporo zabytków, narzędzi i bardzo dużo kości zwierząt. Do dzisiaj nie wiemy jednak, kiedy dokładnie neandertalczycy przyszli do jaskini - mówi dr hab. Małgorzata Kot z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

W jaskini znaleziono wiele poroży reniferów. Nie były one upolowane, tylko zbierano ich zrzuty. Po badaniach z lat 60. uznano, że poroża zostały przyniesione przez neandertalczyka, aby stworzyć w wejściu pewną zaporę ochronną.

Badania 60 lat później

Po około 60 latach naukowcy będą badać, czy poroża rzeczywiście były rodzajem zapory. Jeśli zostały przyniesione przez człowieka, to czy faktycznie w tym celu. W ten sposób chcą określić wiek, kiedy przyszedł tam neandertalczyk, i spróbować znaleźć szczątki lub jego materiał genetyczny.

- Dotąd materiał genetyczny kojarzy nam się głównie z tym, że potrzebujemy jakichś kości, ale przecież ludzie w jaskiniach robią wiele czynności, np. kobiety rodzą dzieci. Stąd tego materiału genetycznego zostawionego w przestrzeni życiowej jest dość dużo, więc niekoniecznie potrzebujemy, żeby ktoś został tam pochowany, by móc go znajdować - wyjaśnia dr hab. Małgorzata Kot.

Czy współczesny człowiek był w Jaskini Raj?

W jakim kontekście w Jaskini Raj pojawił się człowiek współczesny? - Z dotychczasowych badań wynikało, że po tym momencie, kiedy przyszedł neandertalczyk, jaskinia została częściowo zalana (…). Hipoteza była taka, że ludzie współcześni nie wchodzili do jaskini - zauważa dr hab. Małgorzata Kot.

- To jest coś, co będziemy próbowali weryfikować. Wydaje nam się, że jednak jest tam przynajmniej jeden epizod ludzi współczesnych, To jeszcze chyba trochę za wcześnie, żeby powiedzieć, kto to dokładnie. Intuicja podpowiada, że na pewno jacyś łowcy, zbieracze górnopaleolityczni. Coś w tych warstwach górnych lessowych jest, jakieś pojedyncze zabytki i kości zwierząt. Będziemy je datować i myślę, że za jakieś pół roku będą w stanie odpowiedzieć na to pytanie bardziej - dodaje gość Jedynki.

Ponadto w audycji:

AI - jak ludzka jest sztuczna inteligencja?

Prof. Andrzej Dragan uważa, że sztuczna inteligencja jest na poziomie rozwoju mózgu 8-letniego dziecka. Czy można porównać sztuczną inteligencję do białkowego mózgu? Jak "myśli" sztuczna inteligencja, co ją różni od ludzkiego mózgu? O tym dr Paweł Boguszewski z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN.

Czytaj także:

• Ludwik Hirszfeld - lekarz, naukowiec, idealista i zapomniany bohater
• Mija 860. rocznica śmierci Heloizy. Jak przebiegało jej burzliwe życie?

***