Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Aleksandra Kluzek 23.04.2012

Radio Free Europe in March '68

In March 1968 and the following months the RFE Polish Service informed about student demonstrations and the repressions imposed upon their participants after the brutal suppression of the mass meeting of March 8 in the main yard of Warsaw University.

Postępujące od początku lat 60. tłumienie wolności obywatelskich oraz rozgrywki polityczne w kierownictwie PZPR, doprowadziły w 1968 r. do przesilenia politycznego. W marcu 1968 i w miesiącach późniejszych Rozgłośnia Polska RWE informowała o przebiegu demonstracji studenckich i represjach, jakie spadły na ich uczestników po brutalnym stłumieniu 8 marca wiecu na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskim.

Bezpośrednią przyczyną zrywu studentów stało się relegowanie z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera po demonstracji z powodu zdjęcia ze sceny Teatru Narodowego "Dziadów” Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierza Dejmka. Manifestacje i strajki na większości uczelni, zostały stłumione, a ich uczestnicy byli represjonowani. Konsekwencją Marca były czystki o podłożu antysemickim w instytucjach państwowych i partyjnych oraz antyinteligencka i antysemicka kampania propagandowa, połączona z masowym exodusem z Polski osób pochodzenia żydowskiego. Jednocześnie ówczesne młode pokolenie raz na zawsze zrozumiało, czym jest komunizm i życie w kraju za żelazną kurtyną.
„Zryw młodzieży skończył się pogromem i klęską – wspominał po latach Jan Nowak-Jeziorański. – Nie miałem wątpliwości, że w starciu z przeciwnikiem i jego metodami porażkę poniosła także nasza rozgłośnia. Nie brakło dowodów, że byliśmy w tych krytycznych dniach słuchani pilnie i powszechnie w całym kraju. A jednak młodzież i warszawscy pisarze znaleźli się w izolacji. (…) Szlachetny zryw młodzieży akademickiej, urodzonej w systemie prania mózgów, nie znalazł w społeczeństwie oddźwięku”.
Już od początku lat 60. a także w wyniku emigracji Polaków na Zachód po 1968 zespół Rozgłośni Polskiej RWE uzupełniano o nowych pracowników. Do dziennikarzy Rozgłośni dołączyli w tych latach m.in. Henryk Rozpędowski, Janusz Marchwiński, Marek Łatyński, Krystyna Miłotworska, Włodzimierz Odojewski, Alina Grabowska i Leszek Perth (Pertkiewicz).