9 listopada 1940, zmarł Neville Chamberlain. Brytyjski premier przeszedł do historii jako polityk ugody, symbol polityki appeasementu, czyli ustępstw wobec Hitlera. Bronił pokoju za wszelką niemal cenę.
- Jest całkowicie i jednoznacznie przykryty wielkością i sławą Winstona Churchilla – mówił na antenie PR publicysta Marek Ostrowski - ale gdyby nie nicość Chamberlaina nie byłoby też wielkości Churchilla.
Zdolny administrator
Urodzony 18 marca 1869 Chamberlain pochodził z bogatej rodziny przedsiębiorców w Birmingham. Wcześnie osierocony przez matkę stał się oschłym, skrytym egocentrykiem i purytaninem. Nieodrodnym dzieckiem epoki wiktoriańskiej.
Karierę polityczną zaczął już podczas I wojny światowej. Pełnił różne funkcje rządowe, z których wywiązywał się bardzo dobrze. Był cenionym administratorem. Dwukrotnym kanclerzem skarbu, trzykrotnym ministrem zdrowia.
Ustępstwa prowadzą do klęski
Jako premier stał się symbolem polityki ustępstw, dominującej w polityce zachodnich mocarstw wobec Hitlera. Robił wszystko, żeby nie wybuchła wojna. Zawarł dżentelmeński układ z Mussolinim, nie interweniował w hiszpańskiej wojnie domowej. Zignorował anschluss Austrii. Po konferencji w Monachium, która formalnie potwierdziła rozbiór Czechosłowacji oznajmił: ”przywiozłem wam pokój na nasze czasy”.
Otrzeźwienie przyszło na początku 1939 roku. Hitler łamiąc układy monachijskie zajął Czechosłowację. Stało się jasne, że polityka appeasementu poniosła klęskę. Wybuch wojny i zwłoka Chamberlaina w podjęciu zdecydowanych działań doprowadziły do jego upadku. 10 maja 1940 złożył dymisję. Jego następcą został Winston Churchill.
W pamięci Anglików zapisał się jako najgorszy polityk, jaki stanął na czele Wielkiej Brytanii. W przeciwieństwie do Churchilla, którego uznaje się za zbawcę.
Posłuchaj audycji przedstawiającej sylwetkę premiera Chamberlaina.
mjm