To wbrew temu, co dotychczas uważano - informuje magazyn "Science". Pierwsze miasta powstały pomiędzy 4000 a 3000 rokiem p.n.e.
Dlaczego ludzie wybrali bagna? - Były obfitym źródłem roślinności i zwierząt. Uzupełniały więc zasoby żywności pochodzące z rolnictwa i hodowli oraz materiałów konstrukcyjnych - wyjaśnia Jennifer Pournelle z Uniwersytetu Karoliny Południowej.
Wraz z zespołem archeologów, Pournelle analizowała zdjęcia satelitarne i lotnicze południowego Iraku. Zauważyła, że wczesne osadnictwo mezopotamskie lokuje się na obszarach dawnych bagien, które osuszano dopiero od średniowiecza.
Pierwsze ośrodki to małe, umocnione osady. Budowano je na wzgórzach ponad poziomem bagien. Zapewniały one schronienie przed zalaniem, dogodne miejsce dla przechowywania zapasów. Z czasem stały się centrami religijnymi oraz administracyjnymi. Takie osady 4 tys. lat p.n.e. były zalążkami późniejszych miast.
Dopiero później, około 3500 roku p.n.e., powstały inne centra osadnicze w deltach rzek, takie jak Uruk - miejsce narodzin pisma. Jednak i uruk znajdowało sie przy bagnach. Miało tylko dodatkową zaletę w postaci jednoczesnego dostępu do morskich ryb i bagiennych ptaków.
Zdaniem Pournelle, w badanym rejonie 3 tysiące lat p.n.e. nastąpił rozwój sieci kanałów. Było to spowodowane obniżeniem się poziomu wody w Zatoce Perskiej, a tym samym zmniejszeniem dostępu do żywności z bagien. Jednym słowem – kanały powstały, aby bagna nie wysychały!
Pournelle obala panujący od ponad 100 lat pogląd, że najwcześniejsze osadnictwo powstało na brzegach rzek.
Zwolennikiem obowiązującego dotąd poglądu jest prof. Robert Adams z University of Chicago w Illinois. W latach 60. i 70. XX wieku prowadził on badania w południowym Iraku i odnalazł dowody świadczące o tym, że wczesne osadnictwo było zlokalizowane wzdłuż kanałów i rzek. Co sądzi o pracach Pournelle? – Jest istotna, ale wymaga potwierdzenia w dalszych badaniach – uważa. Zespół z Karoliny Południowej zamierza je przeprowadzić jeszcze w tym roku.
(ew/pap)