Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Andrzej Gralewski 23.09.2020

IV rozbiór. Sowiecka agresja na Polskę

W kolejnej audycji z cyklu "Przystanek historia" opowiadamy o agresji sowieckiej na Polskę 17 września 1939 roku. Jej przyczyny i  konsekwencje analizuje dr Paweł Libera (PAN, IPN). Nadaliśmy też archiwalną wypowiedź ambasadora RP w Moskwie Wacława Grzybowskiego o przekazaniu mu noty przez rząd sowiecki 17 września 1939 roku.
Posłuchaj
  • IV rozbiór Polski Agresja sowiecka na Polskę 17 września 1939 roku (Przystanek historia/Jedynka)
Czytaj także

Dr Paweł Libera zwraca uwagę, że 17 września 1939 roku to nie było żadne wkroczenie armii sowieckiej do Polski, ale zwyczajna agresja. Przypomina, że celem wojny 1920 roku było rozbicie Polski i utworzenia przejścia do Niemiec i wywołanie ogólnoświatowej rewolucji. Dlatego radzieccy politycy uważali przegraną a następnie traktat Ryski za wielką hańbę. Historyk zastrzega jednak, że nie można wnioskować, że podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow było reakcją na tę traumę.

Posłuchaj
21:37 Eureka OK 23-09-2020.mp3 IV rozbiór Polski Agresja sowiecka na Polskę 17 września 1939 roku (Przystanek historia/Jedynka)

Krytycznie ocenia postępowanie sojuszników Anglii i Francji, którzy zostali już 24 sierpnia 1939 roku powiadomieni przez Amerykanów o treści tajnego protokołu do paktu, przewidującego podział Polski. Sojusznicy Polski o tym nie poinformowali. Ale nawet, gdyby władze w Warszawie miały taką wiedzę niewiele mogły zrobić. - Wszystko zależało od postawy naszych sojuszników, a jak wiemy ta reakcja była bardzo wstrzemięźliwa, niekorzystna, nie chcieli umierać za Gdański - mówi gość Programu 1 Polskiego Radia.

Ubolewa, że na Zachodzie nie przebiją się informacje o konsekwencjach 17 września, a tamtejsze społeczeństwa uwierzyły w wersje sowiecką, że agresja miała na celu uchronienie ludności wschodniej Polski przed Niemcami. Zaś agresja doprowadziła do oderwania Kresów od Polski, sowietyzacji tamtejszej ludności, polityki eksterminacji ludności i jeńców wojennych. Zaś dalszą konsekwencją było wejście Polski na dziesiątki lat w radziecką strefę wpływów.


Szwagrzyk IPN 1200.png
Instytut Pamięci Narodowej odkrył kolejne szczątki w "Toledo"

W audycji również:

W 50 rocznicę śmierci wspomnienie o gen. Władysławie Andersie. O żołnierzu i polityku będą mówią prof. Rafał Habielski, córka Anna Maria Anders, nadaliśmy też archiwalną wypowiedź generała.

O książce Sławomira Kalbarczyka, Armia Andersa w ZSRS 1941–1942. Niespełnione braterstwo broni z Armią Czerwoną.

Było/będzie, czyli informacje o wybranych przedsięwzięciach organizowanych przez IPN (wystawa multimedialna "Od Bitwy Warszawskiej 1920 roku do Katynia" - o tym dyr. Adam Hlebowicz; Warszawa Toledo - Odkryto sześć kolejnych jam grobowych na terenie więzienia Urzędu Bezpieczeństwa i NKWD przeznaczonego dla żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych oraz innych organizacji podziemnych, działającego w latach 1944–1956 na terenie na warszawskiej Pradze-Północ - o tym prof. Krzysztof Szwagrzyk; konferencja: Z dala od Centrum - Sierpień 1980 na południu Polski) oraz propozycje ciekawych artykułów na portalu Przystanek Historia (o polskim złocie uratowanym we wrześniu 1939 roku oraz o Niezależnym Zrzeszeniu Studentów - będzie  mówił dyr. Rafał  Leśkiewicz).

Audycja przygotowana we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej oraz portalem IPN przystanekhistoria.pl.

***

Tytuł audycji: Przystanek Historia

Prowadzi: Dorota Truszczak

Goście: dr Paweł Libera (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, Biuro Badań Historycznych IPN), prof. Krzysztof Szwagrzyk (wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej), Rafał Leśkiewicz (wicedyrektor Biura Badań Historycznych w Instytucie Pamięci Narodowej), Adam Hlebowicz (dyrektor Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej)

Data emisji: 23.09.2020 

Godzina emisji: 19.07

ag