- Powstanie wielkopolskie wybuchło w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego.
- Szacuje się, że w bitwie o Ławicę zdobyto największy łup wojenny w tysiącletniej historii polskiego oręża.
- 27 grudnia Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
- Wystawa IPN "Powstanie Wielkopolskie 1918-1919" - od 22 grudnia w sześciu miastach Polski.
Przemówienie Ignacego Jana Paderewskiego
Powstanie wielkopolskie wybuchło w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przybył 26 grudnia do Poznania. Tego samego dnia Paderewski wygłosił przemówienie do swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. - Powstanie wybuchło nazajutrz po przyjeździe Paderewskiego. Była to taka iskra, która była położona na beczkę prochu, a tą beczką była Wielkopolska w 1918 roku - mówi w Programie 1 Polskiego Radia dr Piotr Grzelczak z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Poznaniu.
23:44 Jedynka/Przystanek historia - 22.12.mp3 Niezapomniany zryw. Powstanie wielkopolskie 1918–1919 (Przystanek historia/Jedynka)
Największy łup wojenny w historii polskiego oręża
Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska.
Szacuje się, że w bitwie o Ławicę (1919 r.) zdobyto największy łup wojenny w tysiącletniej historii polskiego oręża, sprzęt lotniczy o wartości 160–200 milionów marek, w tym ponad 300 samolotów. - Zdobycz z Ławicy i Hali Zeppelinów na poznańskich Winiarach to jest ok. 300 samolotów gotowych do złożenia, które później stały się podstawą polskiego lotnictwa. Te samoloty trafiły na wschodnie granice RP, gdzie służyły obronie tejże granicy - podkreśla ekspert.
27 grudnia - nowe święto państwowe
Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę ustanawiającą nowe święto państwowe - Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Jak można przeczytać na stronie IPN, święto to jest pomnikiem naszej pamięci i wdzięczności dla przodków za walkę i włączenie naszych ziem w granice odradzającej się Rzeczpospolitej. W tym roku święto będzie obchodzone po raz pierwszy. - To święto jest bardzo ważne, daje nam ważny komponent, wspólnotę. Chcemy oddawać hołd bohaterskim przodkom powstania wielkopolskiego, którzy walczyli z bronią w ręku nie tylko o Wielkopolskę, ale o całą Polskę - mówi dr hab. Rafał Reczek, dyrektor Oddziału IPN w Poznaniu. - Chcemy, by dzień wybuchu powstania wielkopolskiego stał się świętem wszystkich Polaków, ponieważ powstańcy walczyli o to, by te ziemie, które były częścią Rzeszy Niemieckiej znalazły się w granicach RP - dodaje.
Wystawa "Powstanie wielkopolskie 1918-1919"
Na kilka dni przed 103. rocznicą wybuchu zrywu, w Warszawie zaprezentowano dziś wystawę "Powstanie wielkopolskie 1918-1919". Na planszach wystawy przygotowanej przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu w ramach projektu wystawienniczego "Wystawy Elementarne IPN" przedstawiono najważniejsze zagadnienia związane z powstaniem. Dokonano także próby bilansu walk i wkładu Wielkopolan w walki o granice całej II Rzeczypospolitej.
Wystawa prezentowana jest dziś w 11 oddziałach IPN w całej Polsce. Jak mówi dr hab. Rafał Reczek, dyrektor Oddziału IPN w Poznaniu, prezentacja wystawy w tylu miastach ma na celu upowszechnienie wiedzy o powstaniu także poza granicami Wielkopolski. - Chcemy pokazywać oblicze ogólnopolskie powstania. 22 grudnia odbyła się oficjalna premiera i w każdym z miast wojewodowie wraz z oddziałami IPN takie wystawy będą inaugurować - podkreśla gość Jedynki.
Czytaj również:
Ponadto w audycji:
- Powiedzieliśmy o publikacji "Aga, Adam i Hamlet na tropie tajemnic. Zeszyt 1. Tajemnica podlaskiej rakiety V-2". Aga i Adam Kowalscy to rodzeństwo z typowej, współczesnej polskiej rodziny. Nagle w życie rodziny Kowalskich wkrada się śmierć dziadka, który mieszkał w odległym zakątku Polski. Wśród pokrytych kurzem tysięcy szpargałów, pozostawionych przez niego na strychu, młodzi bohaterowie odnajdują tropy wielu niezwykłych historii XX wieku.
- IPN zaprasza czytelników do wspólnej podróży przez 12 opowieści (zawartych w kolejnych zeszytach) dotyczących najnowszych dziejów Polski. Pierwsza z nich to historia podlaskiej rakiety V-2. Rozmowa z dr. Tomaszem Łabuszewskim, naczelnikiem Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie.
- Informacje o najciekawszych wydarzeniach organizowanych przez IPN oraz o wybranych artykułach na portalu PrzystanekHistoria.pl, które przygotowała Katarzyna Semaan.
Audycja powstaje przy współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i portalem IPN PrzystanekHistoria.pl.
***
Tytuł audycji: Przystanek Historia
Prowadzi: Paweł Lekki
Goście: dr Piotr Grzelczak (Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Poznaniu), dr hab. Rafał Reczek (dyrektor Oddziału IPN w Poznaniu)
Data emisji: 22.12.2021 r.
Godzina emisji: 19.30
IAR/ans