- Zalążkiem systemu była konstytucja sejmu radomskiego, która ostatecznie usankcjonowała istnieje sejmu szlacheckiego dwuizbowego. Pytanie, które do dziś nurtuje historyków, to okres ukształtowania tego parlamentu. Wiąże się to z początkiem istnienia sejmu walnego i wydarzeniami wcześniejszymi, które pozwalają znaleźć odpowiedź na to pytanie. Już w czasach plemiennych jest mowa o zalążkach demokracji, stanowiącej o wojnie i pokoju czy sprawach ważnych dla ludu - mówi Grzegorz Myśliński z Instytutu Historycznego UW.
Jak przekonuje ekspert, początków parlamentaryzmu należałoby szukać w okresie wczesnego średniowiecza. - Pod uwagę należałoby wziąć zjazd zorganizowany przez Stanisława Łokietka w 1331 roku w Chęcinach. Należy też wspomnieć o tych wcześniejszych, chociażby o zjeździe w Sulejowie. Za panowania Łokietka takich zjazdów było kilka. Powstaje pytanie czy jego syn Kazimierz Wielki, kontynuował tradycję swojego ojca? Tych zjazdów musiało być zdecydowanie więcej, niż tych o których jest mowa w przekazach historycznych.
Wiece, zgromadzenia to idea, która miała na celu zmobilizowanie społeczeństwa do udziału w kształtowaniu władzy. O tym kto w nich uczestniczył, duży wpływ miał panujący władca. - Za króla Łokietka przybywało rycerstwo. W okresie rozbicia dzielnicowego zjazdy gromadziły głównie przedstawicieli stanu uprzywilejowanego. Zmieniło się to po śmierci Ludwika Węgierskiego. W tym okresie narodził się Sejm Wielki zwany również Walnym, na którym zbierali się przedstawiciele różnych warstw społecznych, w tym przedstawiciele duchowieństwa i innych miast - dodaje ekspert.
Zwołany w 1468 roku w Piotrkowie Trybunalskim sejm to pierwsze tego typu zgromadzenie dwuizbowe na którym wybierani byli posłowie szlacheccy z każdego powiatu. Na tym posiedzeniu król zwrócił się do szlachty z prośbą o pieniądze. Więcej w nagraniu audycji.
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Katarzyna Jankowska
Goście: Grzegorz Myśliwski (Instytut Historyczny UW)
Data emisji: 11.07.2018
Godzina emisji: 19.10
kb