David Julius i Ardem Patapoutian laureatami Nobla w dziedzinie medycyny
Zdaniem komitetu prace naukowców mają ogromny wpływ na badania farmaceutyczne i uczynią chemię bardziej ekologiczną.
02:48 Jedynka-6-10-2021-ekspres-jedynki.mp3 Nagroda Nobla 2021 w dziedzinie chemii (Ekspres Jedynki)
Nobliści z polskimi korzeniami
Dr hab. Wiktor Lewandowski z UW wyjaśnia, że wiele związków chemicznych, choć zbudowanych z tych samych atomów, nie jest identycznych i mają się do siebie jak lustrzane odbicia. - Dzięki odkryciom, które zostały nagrodzone, można selektywnie syntezować jeden z tych dwóch związków, czyli jedno z dwóch odbić - mówi. Metody takiej syntezy były znane wcześniej, ale opracowane przez noblistów, pozwalają zrezygnować z substancji szkodliwych, np. metali ciężkich.
Podkreśla się, że odkrycia mają wiele wymiarów, nie tylko naukowy, ale też ekonomiczny. Bo za 35 proc. światowego PKB odpowiada kataliza i katalizatory. Potrafią usprawnić produkcję leków zwalczających wirusy poprzez redukcję z 12 etapów do kilku.
Prof. Sławomir Sęk tłumaczy, że zanim została opracowana asymetryczna kataliza organiczna, producenci byli skazani na używanie katalizatorów opartych na palladzie czy platynie lub na enzymach, co w obu przypadkach jest kosztowne. - Tutaj mamy do wykorzystania proste molekuły organiczne, których otrzymywanie jest mniej kosztowne - mówi.
W historii chemicznego Nobla najwięcej nagród otrzymywali Amerykanie i Niemcy. Tegoroczni laureaci to młodzi naukowcy z rocznika 1968. Prof. Sęk podkreśla, że badania były prowadzone niezależnie. - To pokazuje, że czasami z dwóch niezależnych ścieżek spotykamy się w jednym punkcie i ten punkt okazuje się docelowo przełomowy - zauważa.
Ogłoszenie nazwisk laureatów Nobla 2021 w dziedzinie chemii
Czytaj także:
***
Tytuł audycji: Ekspres Jedynki
Materiał: Dorota Truszczak
Data emisji: 6.10.2021 r.
Godzina emisji: 16.23
ag