Jarosław Marek Rymkiewicz: starałem się uchwycić świat, którego już nie będzie

Jarosław Marek Rymkiewicz został laureatem Nagrody Mediów Publicznych w kategorii Słowo. "We wszystkich swoich poczynaniach, i literackich, i obywatelskich – jawi się jako poszukiwacz ducha polskości, przy czym już od debiutu podkreślający swój związek z kulturą europejską" ocenił Rymkiewicza w laudacji krytyk literacki Krzysztof Masłoń.

Jarosław Marek Rymkiewicz

Foto: PAP/Rafał Guz

Jarosław Marek Rymkiewicz jest poetą, eseistą, dramatopisarzem i tłumaczem. Pochodzi z rodziny o niemiecko-polsko-tatarskich tradycjach. Jego rodzina zmieniła nazwisko z Szulc na Rymkiewicz pod wpływem doświadczenia okupacyjnej rzeczywistości w czasie II wojny światowej. "Nie mam ani kropli polskiej krwi, w moich komórkach nie ma ani kawałeczka polskiego genu; polskość nie jest ani biologiczna, ani genetyczna. Ona nie bierze się z krwi a nawet, jak pokazuje mój przykład, nie bierze się pochodzenia. Polskość to jest straszna siła duchowa i to nie my ją wybieramy, bo nie możemy niczego wybierać, to ona nas wybiera". 

Jak sam podkreśla, ukształtowało go doświadczenie rozpadu dotychczasowego świata podczas II wojny światowej.

- Przyszedłem na świat w 1935 roku, kiedy jeszcze świat trzymał się w więzach. Na moich oczach świat się rozpadał. I ja ten rozpad próbowałem uchwycić. W moich sztukach chciałem uchwycić to, że dawnego świata już nie będzie - mówił dramatopisarz w rozmowie Dorotą Kołodziejczyk na antenie Radia Polskiego Radia. Posłuchaj.

Nagrody Mediów Publicznych. Znamy tegorocznych laureatów [RELACJA Z GALI]

Jako poeta Rymkiewicz zadebiutował w 1957 roku. W latach 70. XX wieku zaczął sympatyzować z opozycją demokratyczną. Publikował w drugim obiegu. W 1985 roku został wydalony z Instytutu Badań Literackich PAN. W drugiej połowie lat 80. zaczął występować na antenie Radia Wolna Europa i sekcji polskiej BBC. W 2010 został odznaczony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

Rymkiewicz z refleksji nad polskością, historią i współczesnością Polski, jej metafizycznego znaczenia, uczynił motyw przewodni swojej twórczości. W twórczości poety wybrzmiewa m.in. problematyka związana z "Nocą teczek" i skutkami katastrofy smoleńskiej. W po części autobiograficznym eseju "Kinderszenen" Rymkiewicz zajął się tematyką Powstania Warszawskiego. W swojej twórczości dotykał także trudnych tematów relacji polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej - zachęcamy do posłuchania nagrania wypowiedzi Jarosława Marka Rymkiewicza na ten temat z sekcji polskiej radia BBC z 1987 roku. 

bm