- Dwunasta edycja akcji to spotkanie z lekturą "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej. To jeden najważniejszych utworów podejmujący temat Powstania Styczniowego, którego 160–lecie obchodzone jest w tym roku.
- Narodowe Czytanie zostało zainicjowane w 2012 roku wspólną lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a w rok później przeczytano Trylogię Henryka Sienkiewicza.
- Jak podsumowała Prezydentowa Agata Kornhauser-Duda - Narodowe Czytanie 2023 odbyło się w ponad sześciu tysiącach miejsc w Polsce oraz w ponad trzystu miejscach w ponad czterdziestu krajach.
- W kolejnym roku lekturą Narodowego Czytania będzie "Kordian" Juliusza Słowackiego - ogłosił na finał tegorocznej edycji akcji Prezydent Andrzej Duda.
Narodowe Czytanie 2023 reżyserował Janusz Kukuła - dyrektor Teatru Polskiego Radia, a poprowadził je Marcin Kusy - dyrektor-redaktor naczelny Programu 1 Polskiego Radia. Transmisja czytania "Nad Niemnem" odbywała się na kanale YouTube Polskiego Radia i na specjalnej stronie internetowej narodoweczytanie.polskieradio.pl.
Akcja Narodowego Czytania została zainicjowana przez prezydenta RP w 2012 roku, wspólną lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Tegorocznym utworem akcji jest najbardziej znana powieść Elizy Orzeszkowej, "Nad Niemnem". Dzieło powstało w latach 1886-1887, w formie książkowej ukazało się w 1888 roku. Powieść "Nad Niemnem" to jedno z najważniejszych dzieł w literaturze polskiej podejmująca tematykę powstania styczniowego.
Czytaj też: "Nad Niemnem" czytane w Ogrodzie Saskim. Obsada i tekst utworu
Tegoroczna akcja Narodowego Czytania odbywała się w sobotę, 9 września, w godz. 11.00-16.00 w Ogrodzie Saskim w Warszawie. W wydarzeniu wzięła udział para prezydencka. W akcję zaangażowało się wielu znanych artystów m.in. Izabella Bukowska, Ewa Domańska, Joanna Jeżewska, Kaja Kozłowska-Żygadło, Elżbieta Nagel, Iwona K. Pawlak (grająca Justynę Orzelską w filmowej wersji "Nad Niemnem"), Aleksandra Radwan, Lidia Sadowa, Piotr Bajor, Marek Barbasiewicz, Andrzej Ferenc, Wiesław Komasa, Szymon Kuśmider, Adam Marjański (filmowy Jan Bohatyrowicz z 1986 roku), Michał Mikołajczak, Marcin Przybylski, Przemysław Stippa, Krzysztof Szczepaniak, Mirosław Wieprzewski, Rafał Zawierucha, Jerzy Zelnik oraz Konrad Żygadło.
Prezydent RP Andrzej Duda/YouTube
Narodowe Czytanie w Polskim Radiu
.
W Programie 1 Polskiego Radia temat Narodowego Czytania 2023 był obecny na antenie już od 4 września w audycji "Cztery pory roku" (wt.-pt. w godz. 9.00-12.00), a także w "Kulturalnej Jedynce" (pon.-czw. godz. 23.00). O akcji można było usłyszeć także w czwartek i w piątek w "Ekspresie Jedynki" (15.00-18.00), a w sobotę, 9 września, od rana osiem fragmentów "Nad Niemnem" w interpretacji dziennikarzy Programu 1 Polskiego Radia. Od godz. 9.00 Sława Bieńczycka poprowadziła plenerowe wydanie audycji "Jedyne takie miejsce" z Ogrodu Saskiego, a o godz. 11.00 rozpoczęła się na antenie radiowej Jedynki transmisja pierwszej części Narodowego Czytania. Z kolei o godz. 15.00 audycja specjalna, na którą zaprosiły Anna Stempniak-Juśkiewicz i Martyna Podolska, a w niej m.in. transmisja zakończenia wydarzenia.
Czytaj także:
.
Program 2 Polskiego Radia od godz. 12.00 do 15.00 zaprosił na plenerowe wydanie audycji "Dwójka na miejscu", w której prezentowane były obszerne fragmenty z czteroczęściowego spektaklu-czytania "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej. W audycji prof. Ewa Paczoska z Uniwersytetu Warszawskiego opowiedziała o okolicznościach powstania powieści "Nad Niemnem", a także odsłoniła szczegóły życiorysu autorki, naznaczonego aktywną pomocą powstańcom styczniowym. Była to też okazja do rozmowy o związkach Orzeszkowej ze sztuką – napisana w 1886 roku powieść nosi ślady inspiracji powstałym już w 1863 roku cyklem rysunków Artura Grottgera z cyklu "Polonia". Michał Pieńkowski z Filmoteki Narodowej przypomniał z kolei pierwszą ekranizację "Nad Niemnem" z 1939 roku w reżyserii Wandy Jakubowskiej i Karola Szołowskiego, do której scenariusz napisał Jarosław Iwaszkiewicz.
Czytaj także:
.
Na antenie Programu 3 Polskiego Radia 9 września relacje z Narodowego Czytania można było usłyszeć o godz. 10.30, 11.30, 12.30 w ramach audycji "Trzy strony dźwięku". Podsumowanie akcji w audycji "W antrakcie" między 15.00 a 16.00. Nie zabrakło także czytanych fragmentów "Nad Niemnem" w aranżacji dziennikarzy Trójki.
Czytaj także:
Radiowa Czwórka o wydarzeniu informowała w "Serwisach kulturalnych". 9 września relacje reporterskie Weroniki Puszkar pojawiły się w sobotnich audycjach: "Pasjonauci" (godz. 10.45) oraz "Kto pytał?" w godz. 12.00-14.00. Tematyka Narodowego Czytania 2023 obecna była także 10 września w audycji "Czarno na żółtym" (12.00-14.00) oraz w "Stacji Kultura" (11 września, 10.00-12.00).
Czytaj także:
Polskie Radio dla Zagranicy relacjonowało wydarzenie w serwisach informacyjnych i w głównych wydaniach magazynów. Na antenie m.in. relacja z Wilna z Narodowego Czytania z udziałem ambasadora RP Konstantego Radziwiłła, a także rozmowa z ministrem Wojciechem Kolarskim z Kancelarii Prezydenta RP, której tematem była idea i znaczenie akcji. Tematyka Narodowego Czytania w Polsce i na Ukrainie pojawiła się także na antenie Polskiego Radia dla Ukrainy.
Czytaj także:
O Narodowym Czytaniu 2023 można było usłyszeć także na antenie Polskiego Radia 24 w serwisach i magazynach informacyjnych oraz na antenie Polskiego Radia Kierowców.
Polskie Radio przygotowało również serwis specjalny poświęcony Narodowemu Czytaniu narodoweczytanie.polskieradio.pl.
9 września, w finałowym dniu akcji, od godz. 11.00 transmisja czytania "Nad Niemnem" z udziałem pary prezydenckiej oraz zaproszonych gości odbyła się na kanale YouTube Polskiego Radia i na specjalnej stronie internetowej narodoweczytanie.polskieradio.pl
Naście lat z polską klasyką
Narodowe Czytanie to akcja społeczna propagująca znajomość polskiej literatury. Corocznie obszerne fragmenty dzieł wybitnych polskich twórców odczytywane są publicznie. Akcję zapoczątkowano w 2012 roku, z okazji 200-lecia Drugiej Wojny Polskiej i najazdu Napoleona na Rosję, podczas którego miał miejsce opisany w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza ostatni zajazd na Litwie.
Rok później, w 2013 roku, odczytywano fragmenty dzieł Aleksandra Fredry, a w 2014 roku - fragmenty Sienkiewiczowskiej Trylogii. Wówczas wydarzenie odbywało się już w ponad 1500 miejscowościach.
Na czwartą edycję, w 2015 roku, przygotowano specjalną krótszą adaptację "Lalki" Bolesława Prusa, a piątą poświęcono "Quo vadis" Sienkiewicza. Wówczas, w 2016 roku, o wyborze lektury decydowali internauci: Sienkiewiczowskie "Quo vadis" wygrało z takimi dziełami jak: "Chłopi" Władysława Reymonta, "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego, "Popioły" Stefana Żeromskiego oraz "Noce i dnie" Marii Dąbrowskiej.
Podobny sposób wybory obowiązywał w kolejnej edycji akcji, w 2017 roku. Propozycja Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk obejmowała: "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego, "Pamiątki Soplicy" Henryka Rzewuskiego, "Beniowskiego" Juliusza Słowackiego oraz "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego. Najwięcej głosów oddano na "Wesele" - otrzymało ich ono niemal 18 tysięcy spośród 37 tysięcy ogółem. Dramat autorstwa Stanisława Wyspiańskiego odczytano w wielu miejscowościach w Polsce, a za granicą m.in. na Litwie, Łotwie, Białorusi, Ukrainie, w Rosji, we Włoszech, we Francji, w Hiszpanii, Portugalii, na Węgrzech, w Niemczech, Danii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii, Kazachstanie czy Japonii.
W 2018 roku Narodowe Czytanie nawiązywało do jubileuszu stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Para Prezydencka zaproponowała wówczas lekturę "Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego. Dodatkowo przez cały rok czytano Antologię Niepodległości, specjalnie przygotowany z tej okazji wybór utworów z kanonu polskiej literatury patriotycznej. "Przedwiośnie" podczas finału akcji było czytane w niemal trzech tysiącach miejsc na całym świecie, w tym w 33 krajach.
Podczas ósmej odsłony akcji Para Prezydencka zaproponowała do czytania Nowele polskie. Prezydent Andrzej Duda z Małżonką dokonali wyboru z ponad stu propozycji tytułów przesłanych do Kancelarii. W 2019 roku było to osiem lektur na ósme Narodowe Czytanie: "Dobra pani" Elizy Orzeszkowej, "Dym" Marii Konopnickiej, "Katarynka" Bolesława Prusa, "Mój ojciec wstępuje do strażaków" (ze zbioru: "Sanatorium pod Klepsydrą") Brunona Schulza, "Orka" Władysława Stanisława Reymonta, "Rozdzióbią nas kruki, wrony…" Stefana Żeromskiego, "Sachem" Henryka Sienkiewicza oraz "Sawa" (z cyklu: "Pamiątki Soplicy") Henryka Rzewuskiego. W 2019 roku Kancelaria Prezydenta RP opublikowała również specjalne wydanie nowel w alfabecie Braille’a, które zostało przesłane do ośrodków dla osób niewidomych w całej Polsce.
Trzy lata temu, podczas dziewiątej edycji akcji, odczytywano "Balladynę" Juliusza Słowackiego, a dwa lata temu, podczas dziesiątej edycji - odczytywano fragmenty "Moralności pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej. W poprzednim roku Narodowe Czytanie obejmowało "Ballady i romanse" Adama Mickiewicza, z okazji dwusetnej rocznicy ich wydania.
Mat. promocyjne / kh / rk
