Zespół SIPŁACZKA
Zespół SIPŁACZKA
Zespół prezentuje muzykę ludową Trójwsi Beskidzkiej, a więc Istebnej, Jaworzynki i Koniakowa. Od początku istnienia jego trzon stanowią pracownicy Gminnego Ośrodka Kultury w Istebnej. Są oni wspomagani przez znakomitych instrumentalistów: Zbigniewa Wałacha (skrzypce) i Jana Kaczmarzyka (gajdy), którzy tworzą tradycyjny skład kapeli góralskiej. Na koncercie w Studiu im. Witolda Lutosławskiego towarzyszy im także Józef Broda, Janek Wałach oraz młode pokolenie muzykantów: Kacper Legierski i Łukasz Kukuczka. Pierwszy występ zespołu miał miejsce w Batalionie Desantowo-Szturmowym w Bielsku-Białej w roku 2006. Od tego czasu grupa uświetnia wydarzenia kulturalne w gminie Istebna i poza jej granicami.
Sipłaczkę tworzą ludzie, którzy wyrośli w tradycji góralskiej. Są wśród nich etnolodzy, pasjonaci kultury, wychowankowie zespołów regionalnych – w różnym wieku, o różnym doświadczeniu muzycznym. Pozwala to na wymianę wiedzy i umiejętności, na naturalny przekaz międzypokoleniowy. Tworzy przestrzeń, w której najważniejsze są spontaniczność, pasja i radość muzykowania.
Ze strzępków wspomnień o wielkich muzykantach minionej ery, z dawnych nutek i melodii zespół układa swoją własną opowieść o beskidzkiej muzyce. To jest właśnie sipłaczka – praca łączenia w całość nutek raz zapamiętanych, śpiewanych nad kołyską, zasłyszanych od dawnych muzykantów. Dzięki Sipłaczce starodawna pieśniczka znów żyje, znów bawi, opowiada o ludzkich tęsknotach i starych prawdach, porywa do tańca i skłania do zadumy. Nic jej nie powstrzymuje. Raz jest radosna jak szum górskiego potoku, innym razem dostojna jak świstanie wiatru w korzeniach świerków. Nie zna granic, czasu ani przestrzeni.
W repertuarze zespołu znajdują się skoczne łowiynzioki (dawne tańce zalotne), przyśpiewki, pieśni obrzędowe i pasterskie. Muzyka ludowa to dla artystów z Trójwsi Beskidzkiej nie kanony i zapisy nutowe, lecz dziedzictwo przodków, najcenniejsza spuścizna kulturowa. To ciągłe odkrywanie i poznawanie, podróż, w której za przewodników służą postaci dawnych gajdoszy i spiywoków.
(fot Jacek Kohut/mat. promocyjne)
Jan KACZMARCZYK i Zbigniew WAŁACH
Jan KACZMARCZYK i Zbigniew WAŁACH
Jan Kaczmarczyk urodził się w Istebnej, pochodzi z wielodzietnej rodziny o wspaniałych tradycjach. W młodości był juhasem – wypasał owce na pobliskich halach. Jest jednym z pierwszych uczniów Zbigniewa Wałacha, a także jego wieloletnim partnerem muzycznym, z którym współtworzył grupę Wałasi. Jan Kaczmarczyk przez lata pracował również z młodzieżą, zaszczepiając w niej miłość do muzyki Beskidu Śląskiego. Muzyką Karpat interesuje się od dawna. Gra na wielu instrumentach – m.in. gajdach, skrzypcach, altówce, kontrabasie, na instrumentach pasterskich – a także komponuje. W roku 2010 wspólnie z zespołem Vołosi (jeszcze jako Wołosi i Lasoniowie) zdobył Grand Prix Festiwalu Folkowego Polskiego Radia „Nowa Tradycja”. Jest laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga.
Zbigniew Wałach to wnuk znanego malarza – Jana Wałacha. W młodości z powodzeniem trenował narciarstwo klasyczne. Dzięki rodzinnym tradycjom interesuje się historią regionu, obrzędami i zwyczajami „wołoskich” przodków. Jego prawdziwą pasją jest jednak muzyka górali karpackich: wykonuje ją z powodzeniem, ale i układa swoje własne, oparte na rodzimym folklorze, kompozycje.
Gra na gajdach, skrzypach, gęślach, różnorakich instrumentach dętych. Jest również zasłużonym budowniczym instrumentów – w tym wysoko ocenianym twórcą gajd. Zbigniew Wałach to założyciel i – od ponad trzydziestu już lat – lider kapeli Wałasi, z którą koncertował w wielu krajach Europy, a także w Indiach, Nepalu, na Cejlonie i w Maroko. Jest laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga.
(fot. Jacek Komut)
Grupa WAŃCY
Grupa WAŃCY
Męska grupa kolędnicza, która od wielu lat kolęduje w dzień św. Szczepana po wiślańskich dolinach. Nazwa zespołu wywodzi się od wiślańskiego przysiółka „Do Wańka”, z którego pochodzi większość artystów. Głównym ich celem stało się śpiewanie tradycyjnych kolęd wiślańskich, ale z równie wielkim zaangażowaniem śpiewają góralskie pieśniczki. Szerszej publiczności stali się znani od 1993 roku, kiedy to zaprezentowali się jako pierwsza w historii Wisły grupa kolędnicza na „Godach Żywieckich”, zdobywając od razu pierwsze miejsce. Po tym debiucie przez długi czas byli jedyną grupą śpiewaczą na terenie Wisły.
Trud kolejnych występów został nagrodzony na wielu festiwalach folklorystycznych. Już w 1994 roku na Karpackim Festiwalu Kolędniczym w Bukownie Tatrzańskiej otrzymali najwyższe wyróżnienie – „Złotą Spinkę”. Inny wspaniały sukces to uzyskanie I miejsca na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków w Kazimierzu nad Wisłą. Największym dotychczasowym osiągnięciem grupy natomiast było zdobycie „Złotego Serca” na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu w 1999 roku.
Z wiślańską kolędą pojechali do Muzeum Etnograficznego w Warszawie, gdzie zostali gorąco i serdecznie witani przez kilkusetosobową widownię. Śpiewają jednak nie tylko w kraju. W roku 2000 wyjechali z pieśnią góralską do Londynu, gdzie wzbogacili duchowo Polonię.
Ich repertuar – tradycyjne kolędy i pieśni rodzimej ziemi – został spopularyzowany przez różne media (nagrali wiele audycji radiowych i telewizyjnych). Na scenie są autentyczni, tworzą świetną atmosferę i na poczekaniu – żarty i zabawne historyjki.
Podczas koncertu w Studiu im. Witolda Lutosławskiego występują w składzie: Marcin Cieślar, Zbigniew Czyż, Zbigniew Drozd, Marek Pilch, Emil Pilch, Daniel Spyra, Janusz Zwias, Eugeniusz Zwias.
(fot. z archiwum zespołu)
Józef BRODA
Józef BRODA
Wybitny multiinstrumentalista, pedagog, budowniczy instrumentów – od lat popularyzuje tradycję regionu. Gra na wielu instrumentach pasterskich, a także na listku, trąbie sałaskiej, gajdach, drumli i skrzypcach. Wykształcił kilka pokoleń śpiewaków i muzykantów. Jest twórcą teatru obrzędowego Polskie Radio wielokrotnie odwiedzało Józefa Brodę w jego domu na Wyrszczku, nagrywając barwne opowieści artysty o świecie dźwięków wydobywanych w zaskakujący sposób z prostych instrumentów dętych. To właśnie tam przez wiele lat powstawały audycje „Co słychać na Wyrszczku” z udziałem dzieci, którym Józef Broda opowiadał o porach roku, żywej naturze, łąkach, potokach i o muzyce.
Nagrywa płyty i pisze, doczekał się też książkowej wersji wywiadu rzeki, a także wielu materiałów filmowych i telewizyjnych. Jest laureatem licznych nagród, m.in. Nagrody im. Oskara Kolberga. Mieszka w Koniakowie.
(fot. Kuba Borysiak)